علائم کم آبی بدن؛ ۱۰ نشانه کم آبی که باید جدی بگیرید

کم آبی بدن می‌تواند با بسیاری از بیماری‌ها مانند سنگ کلیه، یبوست، مشکلات کبدی، افزایش وزن، مشکلات فشار خون، آسیب مفاصل و عضلات، پیری زودرس و ورم معده یا زخم معده مرتبط باشد.

به گفته متخصصان، افرادی که فقط ۲ درصد کم آبی دارند، ممکن است در پیری دچار زوال عقل شوند. پس مهم است با شناخت علائم کم آبی بدن برای رفع این مشکل اقدامات سریعی انجام دهید. در این بررسی از وبسایت «همشهری آنلاین» به طور کامل به معرفی نشانه‌های کم آبی بدن می‌پردازیم.

علائم کم آبی بدن چیست؟

پزشکان می‌گویند که کم آبی می‌تواند عواقب بدی داشته باشد. این مشکل در وهله اول می‌تواند باعث گیجی و ضعف شود یا فشار خون شما را به شدت کاهش دهد که در نهایت دچار سرگیجه می شوید و روی زمین میفتید. همین موضوع باعث شکستگی استخوان و خطرات دیگر می‌شود. همچنین زمانی که فشار خون شما به حدی پایین می‌آید که قلب شما قادر به پمپاژ خون کافی به بدن نیست، ممکن است دچار شوک هیپوولمیک شوید. وقتی که دچار کم آبی می‌شوید، این موضوع بر بسیاری از سیستم‌های بدن شما تأثی منفی می‌گذارد. همچنین بهتر بدانید، آب مایع حیات و زندگی است و بدن از ۶۰ درصد آب تشکیل شده است.

اگر شما یا یکی از عزیزانتان بیمار هستید، درک علائم کم آبی بدن بسیار مهم است. در حالی که اکثر مردم می‌دانند که اسهال و استفراغ باعث از دست دادن مایعات بدن می‌شود، ممکن است متوجه نباشند که تب بالا نیز یک عامل خطر است. علاوه بر این، برخی از داروهای آرام بخش نیز می‌توانند منجر به کم آبی بدن شوند، زیرا میل بدن به نوشیدن را کاهش می‌دهند؛ بنابراین چگونه می‌توان فهمید که آیا کسی دچار کم آبی شده است؟ در ادامه به علائم کم آبی بدن اشاره می‌کنیم:

۱- ادرار تیره

کم آبی بدن منجر به غلیظ شدن ادرار به دلیل کاهش آب در بدن می‌شود و رنگ تیره‌تری به آن می‌دهد. به طور معمول، ادرار زرد روشن است، اما زمانی که بدن کمبود آب داشته باشد، مواد زائد مانند اوره و کراتینین غلیظ‌تر می‌شوند. این تغییر رنگ یکی از اولین علائم قابل مشاهده کم آبی است. ادرار تیره نیز ممکن است بوی قوی‌تری داشته باشد. توجه به رنگ ادرار یک راه عملی برای نظارت بر سطح هیدراتاسیون است. با این حال، مواردی مانند رژیم غذایی، داروها یا ویتامین‌ها گاهی اوقات می‌توانند بر رنگ ادرار تأثیر بگذارند، بنابراین ارزیابی این علامت در کنار سایر علائم کم آبی ضروری است.

۲- بوی بد دهان

بوی بد دهان از علائم کم آبی بدن است. کم آبی تولید بزاق را کاهش می‌دهد که برای حفظ سلامت دهان و دندان ضروری است. بزاق به پاکسازی دهان و شستن باکتری‌ها کمک می‌کند. بدون نوشیدن آب کافی، دهان خشک می‌شود و محیطی را ایجاد می‌کند که باکتری‌ها در آن رشد می‌کنند و منجر به بوی بد می‌شود. این مشکل که به عنوان خشکی دهان نیز شناخته می‌شود، ممکن است صحبت کردن را به کاری ناراحت کننده تبدیل کند و از آن خجالت بکشید. بوی بد دهان در طول کم آبی اغلب با نوشیدن آب و بازیابی سطح هیدراتاسیون برطرف می‌شود. رعایت بهداشت دهان و دندان نیز برای رفع موثر این مشکل بسیار مهم است.

۳- کاهش ادرار

هنگامی که آب بدن کم می‌شود، بدن صرفه جویی در آب را در اولویت قرار می‌دهد و در نتیجه تکرر ادرار کمتر می‌شود. این مکانیسم بخشی از نحوه حفظ تعادل مایعات ضروری بدن در هنگام کمبود آب است.

ادرار کردن کمتر از چهار بار در روز ممکن است نشانه کم آبی بدن باشد، به خصوص زمانی که با علائم دیگری مانند ادرار تیره یا تشنگی همراه باشد. کاهش ادرار طولانی مدت می‌تواند کلیه‌ها را تحت فشار قرار دهد و در صورت تداوم کم آبی منجر به مشکلات طولانی مدت شود. افزایش مصرف آب معمولا الگوهای طبیعی ادرار را به سرعت بازیابی می‌کند.

۴- خشکی دهان و تورم زبان

خشک دهان و تورم زبان از علائم کم آبی بدن است. خشکی دهان یکی از اولین و قابل توجه‌ترین نشانه‌های کم آبی بدن است. بدون آب کافی، غدد بزاقی نمی توانند بزاق کافی تولید کنند و باعث خشکی دهان می‌شود. علاوه بر این، ممکن است زبان به دلیل کمبود رطوبت متورم یا زبر به نظر برسد. این علامت نه تنها باعث ناراحتی می‌شود بلکه ممکن است در چشایی و گفتار نیز اختلال ایجاد کند. نوشیدن آب یا مایعات غنی از الکترولیت می‌تواند این مشکل را کاهش دهد و بافت‌های دهان را به طور موثر آبرسانی کند.

۵- تنبلی و خستگی

کم آبی حجم گردش خون در بدن را کاهش می‌دهد و منجر به کاهش اکسیژن و تحویل مواد مغذی به سلول‌ها می‌شود. این مشکل منجر به تنبلی و خستگی می‌شود و باعث خواهد شد حتی کارهای ساده نیز سخت‌تر شوند. مغز و ماهیچه‌ها که برای عملکرد مطلوب به آب متکی هستند نیز به ویژه تحت تاثیر کم آبی قرار می‌گیرند. خستگی مزمن ناشی از کم آبی می‌تواند بر بهره وری، خلق و خو و کیفیت کلی زندگی تاثیر منفی بگذارد. نوشیدن آب کافی بازیابی سطح انرژی و مبارزه با خستگی کمک می‌کند.

۶- میل به شکر

میل به خوردن شکر از علائم کم آبی بدن است. کم آبی می‌تواند سیگنال‌های بدن را گیج کند و باعث شود کمبود آب با گرسنگی، به ویژه هوس خوردن غذاهای شیرین اشتباه گرفته شود. این اتفاق میفتد، زیرا کم آبی بر تولید گلیکوژن تأثیر می‌گذارد. بدن از گلیکوژن برای انرژی استفاده می‌کند. از طرفی، مغز ممکن است سیگنال‌هایی را برای خوردن غذاهای غنی از قند ارسال کند تا ذخایر انرژی را دوباره پر کند، حتی اگر مشکل واقعی کمبود مایعات باشد. نوشیدن آب اغلب این هوس‌ها را مهار می‌کند و به تنظیم عملکرد مناسب متابولیک کمک کرده و مصرف کالری غیر ضروری را کاهش می‌دهد.

۷- سردرگمی

مغز به مقدار آب مورد نیاز بسیار حساس است و حتی کم آبی خفیف می‌تواند عملکرد شناختی را مختل کند. گیجی، مشکل در تمرکز و مشکلات حافظه از علائم رایج هستند. کم آبی تعادل الکترولیت‌ها را مختل می‌کند که بر عملکرد انتقال دهنده‌های عصبی و ارتباط بین سلول‌های مغز تأثیر می‌گذارد. کم آبی شدید ممکن است منجر به آشفتگی ذهنی شود. نوشیدن آب کافی و مصرف مایعات غنی از الکترولیت مانند آب نارگیل به بازیابی شفافیت ذهنی و وضوح شناختی کمک می‌کند.

۸- سرگیجه

سرگیجه از علائم کم آبی بدن است. کم آبی حجم خون را کاهش می‌دهد و باعث افت فشار خون می‌شود. این موضوع منجر به سرگیجه یا سبک شدن سر خواهد شد. این زمانی اتفاق میفتد که آب ناکافی گردش خون و اکسیژن رسانی به مغز را مختل کند. سرگیجه ناشی از کم آبی ممکن است هنگام ایستادن سریع یا انجام فعالیت بدنی بدتر شود. نوشیدن آب کافی یا محلول‌های آبرسانی خوراکی می‌توانند فشار خون را تثبیت کنند و سرگیجه را کاهش دهند.

۹- غش

کم آبی شدید به دلیل کاهش شدید فشار خون و حجم خون می‌تواند منجر به غش شود. وقتی بدن فاقد آب کافی باشد که برای حفظ گردش خون مورد نیاز است، ارگان‌های حیاتی را در اولویت قرار داده و جریان خون را به اندام‌ها و مغز کاهش می‌دهد. این موضوع می‌تواند باعث غش کردن، به ویژه در هنگام فعالیت بدنی یا در محیط‌های گرم شود. غش به دلیل کم آبی یک مشکل اورژانسی است و نیاز به آبرسانی فوری و مراقبت‌های پزشکی برای جلوگیری از عوارض بعدی دارد.

۱۰- تپش قلب

تپش قلب از علائم کم آبی بدن است. کم آبی می‌تواند تعادل الکترولیت‌هایی مانند پتاسیم، سدیم و کلسیم را که برای عملکرد قلب حیاتی هستند، بر هم بزند. این عدم تعادل می‌تواند باعث نامنظم شدن ضربان قلب یا تپش قلب شود. حجم کم خون به دلیل کم آبی باعث می‌شود قلب برای پمپاژ خون سخت‌تر کار کرده و کم آبی را تشدید کند. اگر تپش قلب همراه با سرگیجه یا غش رخ دهد، ممکن است نشان دهنده کم آبی شدید بدن باشد. نوشیدن آب کافی با مایعات حاوی الکترولیت برای بازگرداندن ریتم طبیعی قلب و جلوگیری از عوارض بیشتر ضروری است.

پیشگیری از کم آبی بدن

بعد از بررسی علائم کم آبی بدن، بهتر است راهکارهای پیشگیرانه را اجرا کنید. این راهکارهای عبارتند از:

• روزانه حداقل ۸ لیوان آب یا بیشتر را در هوای گرم یا در حین فعالیت‌های بدنی مصرف کنید.
• ادرار رنگ روشن نشان دهنده هیدراتاسیون مناسب است. زرد تیره ممکن است نشانه کم آبی بدن باشد.
• میوه‌ها و سبزیجات با محتوای آب بالا مانند هندوانه، خیار و پرتقال را مصرف کنید.
• مصرف الکل و نوشیدنی‌های کافئین‌دار را کاهش دهید، زیرا می‌توانند باعث کاهش بیشتر مایعات بدن شوند.
• قبل، حین و بعد از فعالیت بدنی آب بنوشید تا مایعات از دست رفته را جبران کنید.
• در شرایط گرم یا مرطوب آب بیشتری بنوشید تا افزایش تعریق را جبران کنید.
• در حین فعالیت‌های شدید، استراحت کنید و جایی خنک استراحت کنید.
• از علائمی مانند خشکی دهان، خستگی، سرگیجه یا گیجی آگاه باشید و به سرعت آب بدن را بازیابی کنید.

کلام آخر

بسیار مهم است که به سیگنال‌های بدن خود توجه کنید و نوشیدن آب کافی را در اولویت برنامه روزانه خود قرار دهید. خواه به دنبال یک لیوان آب گوارا، یک نوشیدنی حاوی الکترولیت یا گنجاندن میوه‌ها و سبزیجات با محتوای آب بالا در رژیم غذایی خود باشید، هیدراته ماندن کلید سلامتی عمومی بدن شماست. زمانی که فعالیت بدنی بالا دارید، باید آب بیشتری به بدن خود برسانید. درمجموع، نوشیدن ۸ لیوان در روز در رژیم غذایی خود هدف قرار دهید.

منبع: همشهری