۵ شاهکار مشهور معماری که استاد ژاپنی خلق کرده است

فرادید| معمار برجسته‌ی ژاپنی تادائو آندو، خالق این پنج اثر خارق‌العاده، تنها معماری است که تاکنون چهار جایزه معتبر این رشته را از آن خود کرده است: پریتزکر، کارلسبرگ، پریمیوم امپریال و جایزه کیوتو. آندو متولد ۱۹۴۱ در اوزاکای ژاپن، پیش از معمار شدن با وجود اینکه آموزشی در این زمینه ندیده بود، بوکسور و مبارز حرفه‌ای بود. سادگی معماری او بر مفهوم احساس و تجربه فیزیکی تأکید دارد که در اصل تحت تأثیر فرهنگ ژاپنی است. 

به گزارش فرادید، در کتاب «آندو. آثار کامل ۱۹۷۵ تا امروز»، فیلیپ درو، مورخ و منتقد معماری، ساختمان‌های او را «هنر زمینی» نامیده، چرا که آن‌ها «در تلاش برای بیرون آمدن از زمین» هستند. آثار آندو که برخی آن‌ها را شبیه به اشعار «هایکو» توصیف کرده‌اند، ترکیبی از بتن، آب، نور و فضا هستند. برای معمار، موفقیت یک ساختمان نه به واسطه‌ی متافیزیک یا زیبایی، بلکه بیشتر به واسطه تجسم خرد فیزیکی تعیین می‌شود. 

خانه آزوما

خانه آزوما (Azuma House) در سومیوشی که به خانه ردیف (Row House) نیز شناخته می‌شود، یکی از نخستین آثار این معمار خودآموخته است. آندو برای این اقامتگاه نوآورانه، فضای مختص زندگی روزمره، متشکل از یک هندسه دراماتیک و تلفیق یک فضای انتزاعی مختص بازی باد و نور را به سه بخش تقسیم کرده است. این ساختار بتنی ابتدا وسط ردیفی از خانه‌های چوبی مخروبه بود که تعداد زیادی از آن‌ها در مناطق مرکزی اوزاکا وجود دارند.

آندو از طریق این ساختمان، فضای زندگی بسیار خودکفایی خلق کرده که نویدبخش حفظ حریم خصوصی افراد است، چیزی که خانه‌های سنتی آن را ندارند. در این پروژه اولیه، ویژگی‌های متمایز آثار بعدی او از پیش مشهود هستند. شایان ذکر است، آندو برای خانه آزوما، سال ۱۹۷۶ جایزه‌ای از انجمن معماری ژاپن دریافت کرد. 

موزه هنر چیچو

موزه هنر چیچو یک مؤسسه‌ی هنر مدرن بی‌نظیر در جزیره نائوشیمای ژاپن است. این موزه که خانه‌ی بیش از پنج گالری هنری مجزا است سال ۲۰۰۴ به عنوان مکانی برای بازنگری رابطه بین طبیعت و مردم ساخته شد. این موزه زیر زمین ساخته شد تا منظره زیبای دریای داخلی سِتو را مختل نکند.

با وجود موقعیت زیرزمینی ساختمان، موزه طوری طراحی شده که استفاده باشکوه از نور طبیعی برای نورپردازی آثار هنری را تسهیل کند و بر ظاهر و محیط فضا در زمان‌های مختلف دید در روز و همچنین فصول سال اثر بگذارد. هیچ دیوار بیرونی جز ورودی وجود ندارد و همین برنامه‌ریزی جالب است که حس زیرزمینی بودن یا هر گونه حس تنگناهراسی مانع تجربه فضاها را از بین می‌برد. 

کلیسای ایباراکی کاسوگائوکا

در شهر کوچک ایباراکی، نه چندان دور از اوزاکا، یکی از مشهورترین آثار آندو، کلیسای ایباراکی کاسوگائوکا یا کلیسای نور را خواهید دید. کلیسای ایباراکی کاسوگائوکا نمایانگر علاقه فلسفی آندو به رابطه میان طبیعت و معماری است با روشی که نور می‌تواند ادراکات فضایی جدید را ترسیم و خلق کند. کلیسای نور که سال ۱۹۸۹ تمام شد، بازسازی یک مجتمع مسیحی موجود در ایباراکی بود.

برای معمار، کلیسای نور معماری دوگانگی است: جامد و خالی، نور و سایه، آرام و خشن. این تفاوت‌های همزیست، ساختمان مذهبی را به طور حتم فاقد زینت کردند و فضایی ناب و بی‌آلایش خلق کردند. تلاقی نور و جامد به دنبال افزایش آگاهی بازدیدکنندگان از معنویات درونشان است. 

معبد آب

معبد آب آندو در جزیره آواجی نمایانگر تغییری اساسی در سنت‌های معماری معابد ژاپنی است. آندو از طریق وارونگی ساختارشکن روبه بالای متعارف یک مکان مقدس، تجربه حسی واقعاً منحصر به فردی ایجاد کرده است. تماشاگر با حرکت میان شکوفه‌های نیلوفر آبی، احساس می‌کند اینجا مکانی فراتر از زندگی روزمره است، جایی که در آن ادغام معماری با طبیعت لمس‌پذیر است.

معبد آب که با تپه‌های سرسبز مشرف به خلیج اوزاکا احاطه شده، ساختاری هزارتویی دارد که مجسمه یاکوشی نیورای، بودای پزشکی و شفا را در خود جای داده است. بازدیدکننده پس از پایین آمدن از پلکان باریکی که دیوارهای بتنی ویژگیِ کار آندو کنارش قرار دارد، در آخر به فضای مقدس می‌رسد، جایی که همه چیز با رنگ قرمز گرمی پوشانده شده که استفاده‌ی نسبتاً نادری از رنگ توسط معمار است. 

خانه ۴×۴

خانه ۴×۴ یک اقامتگاه خصوصی در تارومی-کو، کوبه، هیوگو در ساحل دریای داخلی در ژاپن است. خانه ۴×۴ کاملاً با نیازهای محوطه سازگار است. اولین خانه در یک قطعه زمین کوچک به مساحت ۶۵ متر مربع و قطعه دوم مجاور ۷۴ متر مربع بود. یک عامل تعیین‌کننده در این پروژه، زلزله هانشین بود که ویرانی‌های وحشتناکی در منطقه به بار آورد.

بخش مهمی از مفهوم خانه ۴×۴ نه تنها طرز عمل نور و آب، بلکه صدای باد نیز بود. این خانه ترکیبی از استفاده دقیق از هندسه با هدف ایجاد یک قطعه معماری است که در این نمونه، بخشی از دریا می‌شود. آندو مانند بیشتر ساختمان‌هایش از بتن مسلح برای سیستم سازه‌ای نخستین سازه و از بتن اکسپوز برای دیوارهای بیرونی و سقف‌های داخلی استفاده کرده است.

مترجم: زهرا ذوالقدر