نقد و نشست فیلم پالتوشتری

فیلم سینمایی «پالتو شتری» اولین تجربه کارگردانی مهدی علی‌میرزایی محسوب می‌شود که به ظاهر گفته بودند یک درام کمدی پربازیگر درباره وضعیت‌های پیچیده رفاقت و رقابت است. سام درخشانی، بانیپال شومون، بهاره کیان‌افشار، لیندا کیانی، شاهرخ فروتنیان، افسانه چهره‌آزاد، پریوش نظریه، علیرضا مهران، طوفان مهردادیان، رضا شیخ‌انصاری بازیگرانی هستند که در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند.

اما برخلاف این تبلیغاتی که از قبل کرده بودند «پالتو شتری» ملغمه‌های درونی ذهن کارگردان است که در قالب فیلم و شخصیت‌ها به روی پرده نقره‌ای رفت.

«پالتو شتری» ساخته تصورات و بخشی از توهمات گفته شده در فیلم و در اصل خود فیلمساز است. فیلمی که در واقع تکلیفش مشخص نیست؛ آیا یک فیلم فلسفی است، طنز، اجتماعی و حتی روانشناسانه؟!

سال‌ها پیش یادم می‌آید محسن مخلمباف تلاش می‌کرد در یک ساعت و نیم همه حرف‌هایش را بزند و این اتفاق امروز دوباره با «پالتو شتری» تکرار می‌شود. یک فیلمساز می‌خواهد در یک ساعت و نیم هرچه در ذهن دارد همه چیز را روی پرده نقره‌ای و در قالب فیلم بیان کند.

بدون اینکه به درام داستان توجه کند و بداند که اینجا، سینماست که دارد و فیلم تلویزیونی نیست؛ بتواند در یک ساعت و نیم و وقت محدود همه حرف‌هایش را بزند. مردم قرار است بلیت بخرند و بروند این فیلم را ببینند و این فیلم را بفهمند. من با همه تلاش سختی که انجام دادم تا ببینم حرف حساب این فیلم چیست شاید بیش از ۵۰ درصد متوجه نشدم.

در واقع فیلمساز چه می‌خواهد بگوید. یک تکه پاره‌هایی و اصطلاحاً کلاژی از افکار خودش را تکه تکه در دهان شخصیت‌ها و کاراکتر‌های خودش گذاشته و دست و پا می‌زند این نقش‌ها و کاراکتر‌ها برای مردم قابل لمس باشد. در نهایت آن خروجی که می‌بینیم خروجی نامطلوب و ناامیدکننده‌ای است.

«پالتو شتری» کمدی جوان‌پسند است، چون چهار جوان در دانشگاه با هم جریان رقابتی و رفاقتی دارند؛ یک لحظاتی به کمدی نزدیک شده است. اصلاً مسیر درستی نیست که فیلمساز فکر کند آن موقعیت و دیالوگ‌هایی که خودش با آن می‌خندد حتماً تماشاگر هم به آن‌ها بخندد. فیلم در مورد یک دانشجوی فلسفه است که یک پالتو از پدرش به ارث برده که با پوشیدنش افکار وسوسه آمیز و موذیانه به سراغش می‌آید. «اگه دشمنید چرا اینقدر با هم می‌پرید؟ اگه دوستید چرا اینقدر به هم می‌پرید؟»

مشکل فیلم‌های کمدی ما هم همین است که لطیفه و صحنه برای خودشان جذاب است و الزاماً برای تماشاگر هم جذاب باشد. بیشترین ری‌اکشن جذاب بودن یا مطلوب نبودن را تماشاگران می‌دهند؛ من تماشاگری ندیدم که دو سه صحنه بیشتر خندیده باشد، اما نه از ته دل بلکه به ناچار! در قالب کمدی وقتی بخواهی حرف‌های بزرگ بزرگ بزنی نه کمدی درست از آب درمی‌آید و نه حرف‌های بزرگ به ثمر می‌رسند.

تعارف نداریم، «پالتو شتری» در قالب یک فیلم سینمایی نمی‌گنجد. نه تنها پول بلکه زمان مخاطب قابل احترام است؛ چطور توقع داریم یک ساعت و نیم پای «پالتو شتری» بنشیند و با رضایت از سالن سینما خارج شود. در صورتیکه این فیلم دغدغه شخصی فیلمساز است و تنها چیزی که فیلمساز به آن توجه نکرده مخاطب عام است.

بازی‌ها به نسبت بد نبود، اما سام درخشانی کماکان همان شخصیت خنگ و دولبه را تکرار کرده که مخاطب را هم تداوم این ایفای نقش خسته کرده است. ولی بازیگران دیگر سعی کردند بازی‌های خوبی را ارائه بدهند، امیدوارم در سینما برای او اتفاقات خوبی بیفتد.

نشست پرسش و پاسخ این فیلم با حضور مهدی علی میرزایی (کارگردان)، مجید شیخ انصاری (تهیه کننده)، سام درخشانی، لیندا کیانی، افسانه چهره آزاد، شاهرخ فروتنیان و بانیپال شومون (بازیگران)، مسعود امینی تیرانی (مدیر فیلمبرداری)، مسیح حدپور سراج (صدابردار) این فیلم و با اجرای منصور ضابطیان برگزار شد: