۱۲ پرنده عجیب و کمیاب که پرواز نمی‌کنند
در طول زمان و بر اثر تغییرات ژنتیکی، پرندگان بسیاری توانایی پرواز کردن را از دست دادند و به حیواناتی زمینی تبدیل شدند. متأسفانه بسیاری از این گونه‌ها نابود شدند چرا که انتخاب راحت و قابل دسترسی برای انسان و حیواناتی مانند سگ و گربه و موش صحرایی برای شکار بودند.
فرادید | همه ما می‌دانیم که شترمرغ‌ها و پنگوئن‌ها نمی‌توانند پرواز کنند. اما آیا شما اردک، پرندگان دریایی و انواع طوطی را می‌شناسید که پرواز نکنند؟ این مطلب را بخوانید تا شگفت زده شوید:
به گزارش فرادید؛ در طول زمان و بر اثر تغییرات ژنتیکی، پرندگان بسیاری توانایی پرواز کردن را از دست دادند و به حیواناتی زمینی تبدیل شدند. متأسفانه بسیاری از این گونه‌ها نابود شدند چرا که انتخاب راحت و قابل دسترسی برای انسان و حیواناتی مانند سگ و گربه و موش صحرایی برای شکار بودند.
آن تعدادی هم که جان سالم به در بردند یا خیلی بزرگ بودند مثل شترمرغ یا خیلی دور از دسترس بودند مثل پنگوئن؛ ولی با این حال، هنوز چند گونه پرنده وجود دارد که پرواز نمی‌کنند و معمولاً در مکان‌های نسبتاً دورافتاده‌ای که دسترسی به آن‌ها دشوار است یا از سرزمین بومی خود جدا شده‌اند یافت می‌شوند.
در ادامه ۱۲ مورد از شگفت انگیزترین پرندگانی که پرواز نمی‌کنند و در سرتاسر جهان دیده می‌شوند را معرفی می‌کنیم:
۱. کاکاپو
کاکاپو گونه‌ای از طوطی‌های نیوزلند است که از جهات مختلفی نسبت به سایر هم نوعان خود متمایز است. اول اینکه تنها طوطی در جهان است که پرواز نمی‌کند. همچنین شبگرد است که یک ویژگی منحصر به فرد در بین گونه‌های طوطی است. این گونه سنگین‌ترین طوطی در جهان است که با توجه به اینکه پرواز نمی‌کند مشکلی برایش به وجود نمی‌آورد.
اما چیزی که واقعاً این پرنده را متمایز می‌کند، داستان شگفت انگیز حفاظت از آن است. این گونه نادرترین نسل طوطی هاست که توانسته با فداکاری تعداد انگشت شماری از افراد دوستدار محیط زیست در برابر انواع شکارچی از انسان گرفته تا حیوان در امان بماند.
در سال ۲۰۲۲، ۲۵۲ کاکاپوی زنده در زمین را شناسایی کردند- بیش از آنچه که از دهه ۱۹۷۰ تاکنون وجود داشته است. با افزایش پیوسته این تعداد، این امید وجود دارد که این گونه منحصر به فرد بتواند زنده بماند و منقرض نشود.
۲. کمپبل تیل (اردک تیل)
تیل‌های کله سبز یکی از انواع اردک‌ها هستند. این اردک‌های کوچک بیشتر در شب فعالیت می‌کنند و برای تغذیه از حشرات و دوپایان بیرون می‌آیند.
آن‌ها زمانی در جزیره کمپبل، در نزدیکی نیوزلند یافت شدند، و به همین دلیل آن‌ها را «کمپل تیل» نام گذاری کردند. اما از بدِ حادثه در این سرزمین به دست موش‌های نروژِی منقرض شدند و این گونه بود که در فهرست در معرض خطر انقراض قرار گرفتند. حامیان و دوستدران محیط زیست در چند دهه گذشته برنامه‌های بسیاری را برای رشد و پروش این نوع اردک در مناطق استحفاظی اجرا کردند.
در سال ۲۰۰۳، با تلاش گسترده‌ای جزیره کمپل از موش‌ها و سایر آفات پاکسازی شد و در سال ۲۰۰۴، ۵۰ «کمپل تیل» در آنجا رها شدند که این بازگشت پس از نزدیک به ۱۰۰ سال دوری از وطن بود. از آن زمان به نظر می‌رسد تعداد این نوع اردک در حال افزایش است. اگرچه هنوز در فهرست در معرض خطر انقراض قرار دارد.
۳. تیتیکاکا (اردک شانه به سر)
تیتیکاکاها یا همان اردک‌های شانه به سر پرندگان بسیار زیبایی هستند، اما گونه خاصی از آن چشمنوازتر است. این اردک شانه به سر در پرو و بولیوی دیده می‌شود. گرچه این گونه اردک نمی‌تواند پرواز کند، اما شناگر قابلی است و ماهی‌های کوچک را به عنوان طعمه صید می‌کند.
مانند بسیاری از گونه‌های پرندگان که پرواز نمی‌کنند و همانطور که پیشتر گفته شد طعمه‌ای برای شکارچیان هستند، تیتیکاکاها با تور‌های آبششی که به دست ماهیگیران در سطح دریا پهن می‌شوند در معرض تهدیدند. اگرچه برخی مناطق حفاظت شده هستند، اما در کمال تأسف هیچ تلاشی برای حفاظت از این گونه در سطح بین الملل انجام نمی‌شود.
۴. کیوی
کیوی؛ پرنده‌ای معروف است که پرواز نمی‌کند. بدن گرد کوچک، پر‌های شبیه خز و صورت مودار و مظلوم این پرنده آن را محبوب کرده است. کیوی به قدری محبوب است که نماد ملی نیوزلند است.
پنج گونه کیوی در طبیعت وجود دارد که همگی بومی نیوزلند هستند. دو گونه از این گونه‌ها آسیب پذیر، یکی در معرض خطر و دیگری در معرض خطر جدی انقراض است. اگرچه بخش‌های بزرگی از زیستگاه جنگلی آن‌ها در حال حاضر محافظت شده است، اما هنوز با خطر شکار به دست گوشتخواران وحشی مثل گربه مواجه هستند.
کیوی‌ها کلا قادر به پرواز نیستند به طوری که بال‌های پروازی آن‌ها به سختی لا به لای پر‌های کرکیشان دیده می‌شود. اندازه تخم این پرنده نسبت به اندازه بدنش در بین پرندگان در جهان بیشتر است. کیوی‌های بالغ تک همسر هستند و مادام العمر با جفت خود زندگی می‌کنند (در حدود ۲۰ سال).
کیوی‌ها شبگرد هستند و از حس بویایی قوی خود برای یافتن شکار در شب استفاده می‌کنند. برخلاف سایر گونه‌های پرنده، سوراخ‌های بینی آن‌ها در انتهای نوکشان قرار دارد و به آن‌ها کمک می‌کند تا کرم‌ها، دانه‌ها و دانه‌هایی که از آن‌ها تغذیه می‌کنند را راحت‌تر بو بکشند.
۵. یلوه گوام (نام یک گونه از یلوه‌های استرالیا-آرام)
یَلوه به گروهی از پرندگان با نام انگلیسی "Rail" گفته می‌شود که تیرۀ یَلوگان (Rallidae) و یک خانواده بزرگ از پرندگان کوچک‌جثه تا میان‌جثه است. گونه‌های این خانواده در همه قاره‌ها به‌جز جنوبگان یافت می‌شوند.
یلوه گوام زمانی در جزیره گوام فراوان بود، اما در دهه ۱۹۶۰، به دست گونه‌ای از مار‌های درختی قهوه‌ای رنگ که جزیره را اشغال کردند منقرض شدند. با توجه به که این پرنده روی زمین لانه می‌سازد و برای فرار نمی‌تواند پرواز کند، با وجود دوندگی بسیار سریع، شانسی در برابر شکارچیان ندارد. در دهه ۱۹۸۰، یله گوام‌ها همگی منقرض شدند.
به لطف جانورشناسی به نام «باب بک» که بیش از ۲۰ سال بر روی پرورش این گونه از طرق مختلف در محیط‌های حفاظت شده کار کرد می‌توانیم تعداد محدودی از این پرنده را در طبیعت ببینیم. در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۰، یلوه گوام مجدداً در جزیره کوکوس دیده شد و تحت مراقبت و حفاظت قرار گرفت. در جزیره روتا هم می‌توان لانه‌های این پرنده کمیاب را پیدا کرد. با این حال، آن‌ها هنوز هم در لیست قرمز IUCN از نظر بقای نسل قرار دارند.
۶. کاسواری (یک نوع شترمرغ استرالیایی)
این حیوان در اولین نگاه به نظر می‌رسد یک دایناسور ماقبل تاریخ باشد که تکامل یافته و به پرنده تبدیل شده است. سه نوع کاسواری جنوبی، کاسواری شمالی و کاسواری کوتوله وجود دارد که همگی بومی گینه نو و استرالیا هستند. آن‌ها معمولاً در بزرگسالی سیاه‌رنگ هستند، اما این ویژگی می‌تواند بسته به منطقه زندگی تغییر کند. اغلب ماده‌ها نیز بزرگتر و رنگارنگ‌تر از نر‌ها می‌شوند.
کاسواری دومین پرنده سنگین وزن در جهان است (پس از شترمرغ) و ارتباط نزدیکی با «اِمو» (شتر مرغ استرالیایی) دارد. پنجه‌هایی روی انگشتان پا دارد که می‌تواند تا چهار اینچ رشد کند و می‌تواند با سرعت ۳۱ مایل در ساعت بدود.
بعلاوه، از آنجایی که کاسواری پرواز نمی‌کند، پا‌های بسیار قوی و تکامل یافته‌ای دارد که باعث ایجاد ضربات قدرتمند می‌شود. کاکل کاسواری از کراتین ساخته شده و ممکن است نشان دهنده سن کاسواری باشد یا برای ایجاد صدا استفاده شود.
وکا (گونه‌ای دیگر از یلوه)
یلوه‌ها معمولاً به خاطر خجالتی بودنشان مشهور هستند، اما نه این گونه خاص. طبق گفته سازمان حفاظت از حیوانات در نیوزلند، «وکاها» پرندگانی چابک و کنجکاوی هستند. آن‌ها به دلیل دزدیدن غذا و سایر اشیاء کوچک و فرار به یک مخفیگاه بسیار شبیه به راکون‌ها هستند؛ بنابراین اگر چیزی کوچکی از محل کمپینگ یا خانه شما گم شد، ممکن است این پرنده آن را ربوده باشد. بهترین راه حل این است که «وکا» را تعقیب کنید و ببینید به کدام سمت می‌رود.
«وکاها» به دلیل انواع تهدیدات از جهات مختلف در فهرست عنوان آسیب پذیر‌ها آورده شدند. خشکسالی، خودروها، عملیات کنترل آفات، از جمله مواردی است که تهدیدی برای بقای این پرنده محسوب می‌شود.
۸. باکلان
جزایر گالاپاگوس زیستگاه گونه‌های بسیاری است که با ویژگی‌های عجیب و غریب تکامل یافته‌اند؛ از جمله طیف گسترده‌ای از گونه‌های منحصر به فرد پرندگان. یکی از این‌ها تنها باکلان جهان از ۲۹ نوع باکلان است که نمی‌تواند پرواز کند.
بال‌های کوچک باکلان گواهی بر این است که این پرنده پرواز را رها کرده است. در واقع، بال‌ها تقریباً یک‌سوم اندازه‌ای هستند که برای پرواز لازم است باکلان به جای اوج گرفتن بر فراز امواج، از پا‌های قدرتمند خود برای شنا کردن تا فاصله ۳۰۰ فوتی از ساحل و جستجوی ماهی و دیگر طعمه‌های دریایی استفاده می‌کند. تحقیقاتی برای توضیح اینکه چگونه باکلان توانایی پرواز خود را از دست داده است، انجام شده است. در سال ۲۰۱۷، لئونید کروگلیاک از دانشگاه کالیفرنیا، متوجه شد که این پرنده فهرست بلندبالایی از ژن‌های جهش یافته را دارد، از جمله ژن‌هایی که توانایی رشد اندام را مختل می‌کنند.
محققان بر این باورند که این ترکیب خاص از ژن‌های جهش‌یافته است که بال‌های کوتاه‌تر و استخوان‌های سینه کوچک‌تری ایجاد کرده و توانایی پرواز پرنده را از بین برده است. این نوع باکلان از کمیاب‌ترین پرندگان در جهان است، به این دلیل که تنها در دو جزیره در گالاپاگوس یافت می‌شود.
۹. مرغ بومی تاسمانی
این پرنده مرغ مانند که نام مناسبی دارد، بومی تاسمانی است. بومی تاسمانی گونه‌ای غیرمعمول از پرندگانی است که پرواز نمی‌کنند. برخلاف بسیاری از گونه‌هایی که با ورود انسان‌ها منقرض شده یا کاهش یافته‌اند، این مرغ در کنار هم نوعان جدید خود رشد کرده و دارای جمعیتی پایدار و امن است.
بومی تاسمانی گیاهخوار است و با پرسه در علفزار‌ها منبع غذایی خود را تأمین می‌کند. این پرنده گرچه پرواز نمی‌کند، اما می‌تواند تا ۳۱ مایل در ساعت بدود. مرغ بومی تاسمانی در گله‌های کوچک چند نفره زندگی می‌کند و درمناطقی با مساحت حدود پنج هکتار دیده می‌شود. این پرندگان قلمرو‌های خود را در برابر متجاوزان حفظ می‌کنند و گاهی ممکن است در مرزبندی قلمرو دعوا رخ دهد.
۱۰. تاکاهه (طاووسک جزیره جنوبی)
تاکاهه گونه‌ای از پرندگان است که در نیوزلند یافت می‌شود. تقریباً ۵۰ سال تصور می‌شد که این پرنده منقرض شده، اما پس از جستجوی گسترده در سال ۱۹۴۸ دوباره کشف شد. با این حال، تا سال ۲۰۲۱ تنها ۴۴۰ تاکاهه در جهان دیده شده است که این یک خطر جدی برای بقای نسل تلقی می‌شود.
تاکاهه یک پرنده نسبتاً بزرگ از گونه یلوه‌ها و به اندازه یک بوقلمون کوچک است. آن‌ها بیشتر از خس و خاشاک و علف‌های بلند تغذیه می‌کنند. تاکاهه تک همسر است. جالب اینجاست که جوجه‌ها اغلب یک تا دو سال در کنار والدین خود می‌مانند و بعد در بزرگ کردن جوجه جدید کمک می‌کنند.
۱۱. اردک استیمر (کشتی بخار)
چهار گونه استیمر وجود دارد که سه گونه از آن‌ها پرواز نمی‌کنند. یکی از آن‌ها را می‌توان در آمریکای جنوبی در امتداد سواحل سنگی از جنوب شیلی تا تنگه ماژالان (جزیره شعله) یافت. این گونه اردک نام خود را به خاطر نحوه شنا کردنشان گرفته‌اند. آن‌ها در شنا کردن به طرز عجیبی ماهر و سریع هستند. سرعت حرکت پا‌ها و باله‌ها به قدری است که شبیه یک کشتی بخار به نظر می‌رسند. به همین خاطر است که نام جنس این گونه، Tachyeres، به معنای "دارای پارو‌های تند" یا "قایقران سریع" است.
اردک استیمر بزرگ‌ترین اردک و سنگین‌ترین در انواع خود و تقریباً به اندازه گونه‌های بزرگ غاز است. وزن آن‌ها می‌تواند به ۱۵.۵ پوند برسد و نر‌ها بزرگتر از ماده‌ها هستند. اندازه بزرگ آن‌ها به نفع آنهاست، چون مانع از نزدیک شدن شکارچیان به لانه‌شان می‌شود. اردک‌های استیمر بالغ، به لطف ترکیبی از اندازه و خلق و خوی تهاجمی، شکارچیان طبیعی کمی دارند. بال‌های آن‌ها ممکن است برای پرواز خیلی کوتاه باشد، اما قطعا برای جنگیدن گزینه مناسبی است.
۱۲. یلوه جزیره دست نیافتنی
«جزیرۀ دست‌نیافتنی» نام جزیره‌ای است در اقیانوس اطلس جنوبی. این جزیره یک آتشفشان مرده است و مساحت آن ۱۴ کیلومتر مربع بیشتر نیست. نوعی از «یلوه» در این جزیره زندگی می‌کند (که به معنای واقعی کلمه غیرقابل دسترس به نظر می‌رسد)؛ جزیره‌ای که توسط صخره‌های بزرگ احاطه شده است و رسیدن به آن برای بازدیدکنندگان بسیار دشوار است.
«یلوۀ جزیره دست نیافتنی» کوچکترین پرنده در جهان است که پرواز نمی‌کند و تنها در جزیره‌ای بدون شکارچی در مجمع الجزایر دورافتاده تریستان در جنوب اقیانوس اطلس یافت می‌شود. این نوع «یلوه» در بهشت جزیره خصوصی خود، از پرسه زدن در علفزار‌ها و جستجوی حشرات، کرم‌ها و دانه‌ها بدون هیچ مزاحم و خطری لذت می‌برد.
منبع: treehugger
ترجمه: فرادید
