۱۵ نکته درباره حیات وحش ایران

ایران دارای ۱۹۴ گونه پستاندار، ۵۲۱ گونه پرنده، ۲۰ گونه دوزیست و ۲۲۵ گونه خزنده است.

کشور ایران به خاطر تنوع جغرافیایی و اقلیمی خود دارای تنوع گونه‌ای بسیار ارزشمندی است و براساس آخرین بررسی و گزارشات کارشناسان محیط زیست در سال گذشته حدود ۱۱۳۱ گونه جانوری اعم از پستاندار، پرنده خزنده و دوزیستان در اکوسیستم‌های خشکی و آب‌های داخلی ایران زیست می‌کنند. به جهت اهمیت این موضوع اکنون به ۱۵ نکته درباره حیات وحش کشور اشاره می‌کنیم:

*رده پستانداران با ۱۹۴ گونه شناسایی شده طیف وسیعی از جانوران را از نظر جثه در بر می‌گیرد، بطوری‌که پستاندار بسیار کوچکی که حشره‌خوار کوتوله نامیده می‌شود و فقط در حدود دو گرم وزن دارد و نهنگ‌های بزرگی با طول بیش از ۳۰ متر و ۱۳۰ تن وزن در آب‌های دریای جنوب را می‌توان در این رده مشاهده کرد.

* از میان گونه‌های شناخته شده گونه‌های زیادی وجود دارند که فقط در ایران زیست می‌کند و در سایر نقاط دنیا یا وجود ندارد و یا با مهاجرت و دستکاری‌های بشر و روش‌های دیگر انتقال یافته‌اند. ازجمله این گونه‌ها می‌توان به یوزپلنگ آسیایی، گوزن زرد و گور ایرانی اشاره کرد.

* از میان پستانداران کشورمان راسته جوندگان با ۶۹ گونه (بیش از یک سوم کل پستانداران ایران) به علت اهمیت در انتشار بیماری‌ها، خسارات وارده بر محصولات زراعی، سهولت جمع آوری و نگهداری بیشتر مورد توجه و مطالعه قرار گرفته اند.

* بر اساس تاکید سازمان حفاظت محیط زیست ایران غنای گونه‌ای پستانداران ایران نباید موجب غرور شود چراکه از گونه‌هایی همچون شیر ایرانی و ببر مازندران امروز جز نامی باقی نمانده است و اگر برنامه مدون و جامعی برای حفظ و صیانت از گونه‌های ارزشمند دیگری از پستانداران همچون گور ایرانی، یوزپلنگ ایرانی، خرس سیاه، گوزن زرد وجود نداشته باشد در آینده نه چندان دوری نیز شاهد نابودی این گونه‌های نادر کشورمان خواهیم بود.

* در میان مهره‌داران، پرندگان به سبب برخورداری از قدرت پرواز صاحب وسیع‌ترین محیط بلامعارض در گیتی یعنی هوا هستند. در ایران تاکنون ۵۲۱ گونه پرنده شناسایی و گزارش شده است که این تعداد معادل کل گونه‌های پرنده موجود در قاره اروپا است.

*ماهیان آب‌های داخلی ایران شامل ۱۸۰ گونه می‌شوند که در ۲۷ خانواده جای گرفته اند. در گروه ماهیان آب‌های داخلی خانواده کپور ماهیان فون غالب ماهیان را تشکیل می‌دهد که به‌تن‌هایی دارای۳۱ جنس و ۷۴ گونه هستند و ماهی کورغار، قزل آلای خال قرمز، ماهی آفینیوس از جمله گونه‌های منحصر به ایران به شمار می‌روند و دارای ارزش زیستی بالایی هستند.

*از رده خزندگان در پنج راسته لاکپشت‌ها، کروکودیل‌سانان، سوسمارها، کرم سوسمار‌ها و مار‌ها تاکنون ۲۲۵ گونه مورد شناسایی قرار گرفته است، اما اطلاعات مفید و قابل دسترس در مورد این جانوران بسیار اندک است.

*از رده دوزیستان نیز (وزغ‌ها، قورباغه‌ها و سمندرها) در کشورمان ۲۰ گونه تاکنون گزارش شده که در بین آن‌ها سمندر‌ها از درجه اهمیت بیشتری برخوردار هستند و اطلاعات بسیار کم و جزئی از بیولوژی و اکولوژی آن‌ها در دست است و گونه‌هایی نظیر سمندر لرستان، سمندر کردستان، سمندرغارزی ایرانی و سمندر آذربایجان در وضعیت بحرانی یا در معرض خطر انقراض قرار دارند.

*زندگی جانوری در تمامی نقاط جهان ازجمله ایران، با وضعیت طبیعی به‌ویژه آب و هوا و پوشش گیاهی ارتباط مستقیم دارد. هرچند نمی‌توان مرز قطعی و دقیقی برای پراکندگی جانوران در سطح ایران تعیین کرد.

*بااین وجود، باتوجه به نواحی آب و هوایی ایران، حیات وحش آن به سه دسته تقسیم می‌شوند.

*در ناحیه نیمه بیابانی مرکزی، جنوبی، جنوب شرق و حاشیه کویرها، دریاچه‌ها و مانداب‌ها، انواع آهو، یوزپلنگ، گورخر، سیاه‌گوش، پلیکان، پرستو‌های دریایی، سلیم، آبچلیک، درنا و. را می‌توان نام برد.

*در ناحیه کوهستانی، جانورانی، چون کل و بز وحشی، انواع قوچ، میش وحشی، گوزن زرد، گوزن خال‌دار (چیتان) و پلنگ وجود دارد.

*از پرندگان ناحیه کوهستانی نیز می‌توان به عقاب طلایی، تیهو، سینه سیاه، کبک و ... اشاره کرد.

*در جنگل‌های ناحیه خزری، گربه وحشی، خرس، خوک وحشی وجود دارد.

*در مرداب‌ها و باتلاق‌های کناره‌ی دریای خزر، انواع مرغابی، غاز، قو، حواصیل، و ... به فراوانی و ویژه در فصل پاییز و زمستان دیده می‌شود.

منبع: ایسنا