راه و رسمِ لرزاندن جورج اورول در گور

کارنت افرز | نیک اسلیتر، اگر می‌خواهید آزاداندیش و مخالف استبداد باشید، یکی از لوازم اصلیِ کارتان نقل‌قول از جورج اورول است. باید اینجا و آنجا، مظاهر ۱۹۸۴ را بیابید و یکی دو نفر را هم برادر بزرگ‌تر بدانید.

اکثر مردم، به این مرحله که می‌رسند، نتیجۀ خود را از اورول‌خوانی می‌گیرند؛ و با برداشتی خوشایند و مبهم از او پی کار خود می‌روند، برداشتی که اورول را در مقام نوعی حقیقت‌گوی فراسیاسی تصویر می‌کند که صادق و بی‌طرف و مهربان و دلواپس بود و فقط می‌خواست مردم با هم مهربان باشند؛ و به‌همین‌علت، به‌جز معدودی استالینیست بداخلاق، دشوار است یافتن کسی که واقعاً از او بدش بیاید، هرچند تمام جوانب زندگی او پس از مرگش برای بیش از پنجاه سال مورد مداقه قرار گرفته است.

درعوض، رک و راست این اعتقادش را بیان می‌کرد که «ماهیت انسان‌بودن این است که آدمی در پی کمال نیست، این است که فرد گاهی آمادۀ ارتکاب گناه از سر وفاداری است».

در مقالۀ مشهورش «چرا می‌نویسم»، دربارۀ اینکه وفاداریِ خودش به چیست، بسیار واضح می‌نویسد:

«هر خط از آثار جدی‌ای که از ۱۹۳۶ به بعد نوشته‌ام، مستقیم یا غیرمستقیم، علیه اقتدارگرایی و به نفع سوسیالیسم دموکراتیک، آن‌گونه که آن را می‌فهمم، نوشته شده است».

او در انتقاد از سرمایه‌داری جهانی و ناتوانی لیبرالیسم میخکوب‌کننده است: «همۀ ما با چپاول باربران آسیایی زندگی می‌کنیم، و آن دسته از ما که 'روشنفکریم' همه اتفاق نظر داریم که تمام این باربر‌ها را باید آزاد کرد؛ اما استانداردهای زندگی، و درنتیجه 'روشنگری' ما خواهان ادامۀ چپاول است».

تدابیر مشابهی با موفقیت عظیم روی انقلابی‌هایی مثل مارتین لوتر کینگ جونیور پیاده شده است که امروزه میراث بهداشتی‌شده‌اش، به‌نحوی مطمئن، قابل‌بهره‌برداری توسط همان کسانی است که تمام عمر علیه‌شان جنگید.

رادِن به این کار «سیاستِ سه‌نقطه» می‌گوید، رسمی متعلق به دورۀ مک‌کارتی که اورول را تبدیل به «قدیس حامی کرد که می‌شد از او بنابر مقاصد نقل‌قول کرد، همان‌طور که شیطان می‌تواند از کتاب مقدس نقل‌قول بیاورد».

انسان است: پیچیده، منتقدِ خود و ناکامل. او به زبان مردم حرف می‌زند، نه زبان مردمی. او نماد چپی است که می‌تواند برنده شود، چپی که مشخصه‌اش آن دم‌ودستگاه‌های عریض‌وطویل فناوری نوع‌دوستانه، یا اتاق‌های هیأت‌مدیرۀ ابرشرکت‌هایی با گونه‌گونی نژادی یا پلیس‌هایی کمتر وحشی نیست.

بلکه بینشِ جهانی اصالتاً متفاوتی دارد، جهانی با قوارۀ انسانی که در آن مفاهیم خیر و شر آسان‌گیرتر از اکنون هستند (هرچند سنت‌ها کماکان مورد احترام‌اند)، جایی که عقل سلیم بار دیگر سلیم است (فقط کمتر نژادستیز، جنسیت‌زده یا طبقاتی است)، جایی که مردم معمولی می‌توانند مشاغل و منازل آبرومند داشته باشند و آبرومند زندگی کنند.

او شاید تن‌ها متفکری باشد، زنده یا مرده، که آثارش می‌تواند فرصت سخن‌گفتن با هرکسی، از لیبرالیست‌ها تا سوسیالست‌ها تا سوسیالیست‌های لیبرال را داشته باشد. او به ما نشان می‌دهد چگونه مردم را با تفکر و مهربانی اقناع کنیم... و چگونه تشخیص دهیم که چاره‌ای جز فرار به‌سوی سنگر‌ها نمانده است.

کلمه‌هایش لطیف و عجیب، شوخ و هشیارند و مهم‌تراز همه سودمندند: «چه بار‌ها که به تماشای جفت‌گیری وزغ‌ها، یا مسابقۀ بوکس یک جفت خرگوش صحرایی در یک مزرعۀ جوان ذرت ایستاده‌ام و به تمام افراد مهمی فکر کرده‌ام که اگر می‌توانستند، جلوی لذت‌بردنم از آن را می‌گرفتند.

او در جامعه‌ای فرود آمده بود که «طبقۀ کارگر پشت به زین بود» و «پوسترهای انقلابی همه‌جا بودند و با رنگ‌های قرمز و آبیِ یکدستِ خود دیوار‌ها را پوشانده بودند و معدود تبلیغات باقی‌مانده را شبیه به گِلِ مالیده بر دیوار می‌کردند».