رشد مثبت شاخص سهام

روز گذشته شاخص کل بورس تهران با واکنش به سطح روانی ۳۰۰ هزار واحدی، مسیر صعودی را در نیمه دوم معاملات در پیش گرفت و در نهایت رشد ۷۸۲ واحدی را به ثبت رساند. واکنش مثبت اهالی بورسی به نماد‌هایی با پشتوانه بنیادی قوی‌تر در موعد انتشار گزارش‌های عملکرد ۶ ماهه در کنار مطرح شدن جدی بحث تجدید ارزیابی دارایی‌ها از سوی معاون سازمان بورس، از مهم‌ترین عوامل چنین بازگشتی به شمار می‌آید.

صعود ۲۲۹۳ واحدی شاخص کل از کف روزانه در حالی رخ داد که هنوز فشار فروش در بخش قابل‌توجهی از بازار احساس می‌شود.

برگشت بورس از مرز ابرکانال
روز گذشته شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران پس از پشت سر گذاشتن روند اصلاحی نسبتا پرشتاب طی ۴ روز کاری و ریزش بیش از ۶/ ۷ درصدی در این مدت، از میانه‌های ساعات معاملاتی و با عبور موقت از مرز ۳۰۰ هزار واحدی، به مدار مثبت بازگشت و در نهایت با ثبت رشد ۷۸۶ واحدی (۲۶/ ۰ درصدی) در عدد ۳۰۲هزار و ۱۷۷ واحد ایستاد.

بازگشت شاخص کل از مدار منفی بیش از هرچیز تحت‌تاثیر عوامل بنیادی و تمایل سرمایه‌گذاران به سهام شرکت‌هایی بود که انتظار می‌رود عملکرد ماهانه و ۶ ماهه مناسبی داشته باشند. شاخص کل بورس تهران از سقف روزانه خود در روز ۲۱ مهرماه تا کف دیروز در محدوده ۳۰۰ هزار واحد، ریزش بیش از ۶/ ۷ درصدی را در ۴ روز کاری به ثبت رساند. این میزان ریزش به معنی متوسط سقوط روزانه بیش از ۹/ ۱ درصدی شاخص کل در این مدت است.

این اتفاق در حالی رقم می‌خورد که در این بازه زمانی یک روز کاری شاخص کل به‌صورت خفیف به مدار مثبت بازگشت. واکنش بازار به ابرکانال ۳۰۰ هزار واحدی و تغییر روند نسبی از این محدوده هرچند با قدرت زیادی همراه نبود، اما ترس ریزش‌های بیشتر را تا اندازه زیادی کمرنگ کرد به نحوی که شاهد برچیده شدن بسیاری از صف‌های فروش و رنج‌های مثبت در صنایع مختلف بورسی بودیم.

روز گذشته ارزش معاملات خرد روزانه بورس با حذف بلوک و اوراق با درآمد ثابت، نزدیک به یک هزار و ۱۴۷ میلیارد تومان بود. از طرفی خالص تغییر مالکیت بورس تهران در روز دوشنبه ۱۲۴ میلیارد تومان از سهامداران حقیقی به حقوقی بود که حاکی از مشارکت بیشتر معامله‌گران حقوقی در جبهه خرید است. ارزش معاملات خرد هنوز فاصله زیادی با روز‌های پررونق پایان شهریور و ابتدایی مهرماه دارد.

همین امر می‌تواند تا اندازه‌ای بازگشت پرقدرت شاخص کل از محدوده فعلی را با، اما و اگر‌هایی همراه کند و کاهش میل فروش را در این سطوح در اولویت بالاتری قرار دهد. نکته جالب توجه در معاملات دیروز، پرحجم بودن خرید و فروش‌ها در شروع بازار بود که به نوعی واکنش به قیمت‌های اصلاح شده را نشان می‌داد.

ارزش خرید و فروش‌های خرد در ساعت ۱۰:۳۰ صبح به رقم ۵۰۰ میلیارد تومان نزدیک شد و در یک ساعت بعد این متغیر عدد ۸۴۰ میلیارد تومان را نشان می‌داد. یکی از عوامل مهم کاهش تدریجی داد و ستد‌های روزانه با نزدیک شدن به ساعت ۱۲:۳۰ علاوه بر احتیاط هرچه بیشتر فعالان در زمینه انتخاب سهام برای خرید و پاپس کشیدن فروشندگان، فاصله نسبتا زیاد قیمت‌های آخرین معامله و قیمت‌های پایانی بود که به‌مثابه خرید سهم در قیمت‌های نزدیک به سقف روز بعدی (سه‌شنبه) است.

این مهم درخصوص بازار‌هایی که در یک روز از مدار منفی به مدار مثبت باز می‌گردند یک روال طبیعی به شمار می‌آید و به نظر می‌رسد شروع مثبت بورس در روز جاری تا اندازه‌ای از کناره‌گیری خریداران جلوگیری کند.

صف‌های خرید و فروش کم‌رمق
روز گذشته از ۳۱۴ نماد معامله شده در بورس تهران، قیمت پایانی ۲۳۴ نماد منفی بود. (بیش از ۷۴ درصد از نمادها) این آمار نشان می‌دهد که کلیت بازار سهام هنوز با برتری فروشنده‌ها نسبت به خریداران مواجه است. منفی بودن ۰۳/ ۲ درصدی شاخص کل هم‌وزن و باقی ماندن صف‌های فروش در ۷۰ نماد بورسی موید این امر است.

اما ارزش این صف‌های فروش به ۱۵۵ میلیارد تومان رسید که نشان می‌دهد به‌طور میانگین ارزش هر صف فروش کمتر از ۵/ ۲ میلیارد تومان است. البته در نقطه مقابل نیز ارزش صف‌های خرید به جز نماد «کویر» نیز میانگین ۲ میلیارد تومانی دارند که کم رمق بودن فشار‌های خرید و فروش روزانه را نشان می‌دهد و برای بازاری که با یک تغییر روند در میانه روز همراه بوده‌است نیز این موضوع طبیعی‌است.

سیگنال صنایع بورسی
از میان ۴۰ صنعت بورسی، شاخص ۲۷ صنعت در محدوده قرمز قرار گرفت و ۱۳ صنعت رشد شاخص را نسبت به روز یکشنبه به ثبت رساندند. اما رشد ۲۵/ ۱ درصدی شاخص ۳۰ شرکت بزرگ‌تر و رشد ۰۱/ ۱ درصدی شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر بورسی نشان می‌دهد که اقبال سرمایه‌گذاران به سمت سهم‌های بزرگ‌تر بورسی بود.

از آنجا که این سهم‌ها در زمان اصلاح شاخص کل و منفی‌های پی در پی بازار اصلاح زیاد و معناداری را تجربه نکرده‌اند، نمی‌توان این اقبال سرمایه‌گذاران را به دلایل تکنیکالی و برگشت از قیمت‌های سقوط کرده ربط داد. آمار‌ها نشان می‌دهد از تاریخ ۲۰ مهر و همزمان با شروع اصلاح پرشتاب بورس، تنها گروه فرآورده‌های نفتی رشد شاخص صنعت را داشته است و تمامی صنایع به فراخور حال خود ریزشی بوده‌اند.

در این میان ۲۶ صنعت سقوط‌های بیش از ۱۰ درصد را در این مدت تجربه کرده‌اند. نکته جالب توجه این است که بیشتر این صنایع حتی با وجود ریزش‌های پی در پی، در روز گذشته نیز افت متوسط قیمت‌ها را تجربه کردند؛ بنابراین می‌توان گفت: اگرچه آتش فروش اندکی فروکش کرده است، اما واکنش‌های منفی هنوز ادامه دارد و بازگشت شاخص کل از محدوده منفی به مثبت را نمی‌توان به پایان مسیر نزولی در کلیت بازار تعمیم داد.

نکته‌ای که در این خصوص جلب توجه می‌کند، افزایش علاقه سرمایه‌گذاران به سهامی ا‌ست که گزارش‌های ۶ ماهه مناسبی را روانه سامانه کدال کرده‌اند و انتظار برای انتشار گزارش‌های خوب مهرماه آن‌ها در روز‌های آتی بالاست.

دو موتور محرک رشد
همان‌طور که گفته شد، دیروز فعالان بورسی از سهم‌هایی استقبال کردند که گزارش‌های ۶ ماهه مناسبی داشتند یا انتظار می‌رود گزارش‌های عملکرد مناسبی را روانه کدال کنند. علاوه بر این روز یکشنبه خبری در پایگاه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه (سنا) منتشر شد که سهم‌های مستعد برای افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها را نیز با اقبال سرمایه‌گذاران مواجه کرد.

بر این اساس، حسن امیری، معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به معافیت پرداخت مالیات بر درآمد از محل افزایش بهای ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌های اشخاص حقوقی گفت: سازمان بورس نظرات لازم برای اصلاح آیین‌نامه اجرایی تبصره ۱ ماده ۱۴۹ اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم را جهت بهرمندی حداکثری شرکت‌ها از معافیت مالیاتی افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها را به سازمان امور مالیاتی ارائه داده و متن پیشنهادی اصلاحیه آیین‌نامه اجرایی در حال حاضر در مرحله طرح در جلسه هیات‌وزیران است که به زودی و ظرف چند روز آینده مصوب شده و برای اجرا ابلاغ خواهد شد و به نحو مقتضی به اطلاع کلیه ناشران، سهامداران و فعالان بازار سرمایه خواهد رسید.

ظرف زمانی معافیت مالیاتی یاد شده تا پایان سال جاری و مجاز بودن این افزایش سرمایه هر ۵ سال یکبار از نکات مهم صحبت‌های امیری بود که تاثیر خاص آن را در تشدید تقاضای روز گذشته برای نماد‌های خودرویی به‌طور خاص شاهد بودیم.

تغییر رویکرد یا پناهگاه امن؟
در مورد سهم‌هایی که به مدد پتانسیل‌های بنیادی روز گذشته با رشد قیمت همراه بودند، دو دیدگاه وجود دارد. دیدگاه اول درس گرفتن اهالی بازار از معاملات هیجانی و نتایج آن و بازگشت به مدار تحلیل با حساب و کتاب است که امر امیدوار‌کننده‌ای به شمار می‌آید.

دیدگاه دوم پناه بردن به سهام امن‌تر برای استفاده حداکثری از شرایط به وجود آمده و احتمال بالای رشد این سهام در کوتاه‌مدت است که می‌تواند با بازگشت موج خوشبینی‌ها به بورس کاملا تغییر مسیر دهد. سهم‌هایی که بعضا در رشد‌های بی‌وقفه بورس تماشاگر رشد‌های چند صد درصدی به مدد قدرت پول و اخبار اغواگرایانه بودند و می‌توان گفت: به‌رغم استعداد ذاتی برای رشد تا حد زیادی از این قافله پرشتاب عقب مانده‌اند.

برخی از این سهم‌ها در صنایعی، چون فرآورده‌های نفتی، فلزات اساسی، شیمیایی و کانه فلزی کمترین بازدهی‌های بورسی را در دوره رونق از ابتدای سال تاکنون به ثبت رسانده‌اند. حال در موعد انتشار گزارش‌های ۶ ماهه و با افزایش انتظار‌ها از سودآوری متناسب و بعضا بسیار خوب بسیاری از این شرکت‌ها در قیاس با قیمت روزانه بازاری آنها، میل خرید در سهام یاد شده بالا رفته است.

اما این تغییر رویکرد می‌تواند با برقراری آرامش و بازگشت پول‌های خارج شده یا متقاعد شدن سرمایه‌های مترصد به ورود به تالار شیشه‌ای، باز هم مسیر کندی را در پیش بگیرد و روال سابق هیجانی حکمفرما شود. اگر این سناریو با بازگشت پرقدرت نقدینگی و اقبال سرمایه‌گذاران محقق نشود، می‌توان گفت که عقلانیت عمومی با درس گرفتن از حرکت‌های بسیار پرریسک و هیجانی در میان اهالی بازار سرمایه تقویت شده است.

رویکردی که می‌تواند ریسک‌های آتی و عموما فراگیر در امر سرمایه‌گذاری در بازار سهام را به شدت کاهش دهد و یک بازی برد-برد را محقق کند. البته تشکیل حباب در سهام یاد شده با فشار پول زیاد اگرچه یک مانع به نام بازارگردان یا سهامداران حقوقی دست به نقد بر سر راه خود می‌بیند، اما می‌تواند به اصلاح‌های سنگین بینجامد. نقطه‌ای که تا رسیدن به آن فاصله امنی وجود دارد.