جنگ تجاری چین و آمریکا؛ کاهش رشد اقتصادی جهان

لاگارد، رئیس جدید بانک مرکزی اروپا، گفته جنگ تجاری دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا، با چین رشد اقتصادی جهان را مختل کرده است و خود او می‌تواند این فشار را از روی دوش اقتصاد جهان بردارد.

کریستین لاگارد چند روز پیش از احراز رسمی کرسی ریاست بانک مرکزی اروپا در گفتگو با برنامه «۶۰ دقیقه» شبکه خبری سی‌بی‌اس در مورد نقش ترامپ در چالش‌های اقتصاد جهانی گفته است: «فکر می‌کنم کلید‌های زیادی برای گشودن قفل باب بی‌اعتمادی و ریسک‌های فزاینده وجود دارد، اما بزرگ‌ترین کلیدی که اکنون در دست ترامپ است، ایجاد قطعیت در تجارت و پیش‌بینی‌پذیر کردن آن است، چراکه در غیر این صورت دنیا به سمت ایجاد سپر دفاعی در مقابل ریسک‌های فزاینده حرکت می‌کند و این سپر چیزی جز افزایش پس‌انداز و ذخایر مالی و کالایی نیست، اقدامی که در عمل موجب کند شدن روند توسعه اقتصادی می‌شود.» رئیس سابق صندوق بین‌المللی پول تصریح کرده که بی‌ثباتی ناشی از وقوع جنگ تجاری میان چین و آمریکا مهم‌ترین دلیل کاهش رشد اقتصادی جهان به کمترین حد از سال ۲۰۰۸ میلادی تاکنون است.

به اعتقاد لاگارد، جنگ تجاری چین و آمریکا به رهبری ترامپ اقتصاد جهان را به سمت یک مسیر نزولی پیش می‌برد که در نتیجه آن می‌توان شاهد کاهش یک درصدی رشد اقتصاد جهانی بود، رخدادی که به منزله افت سرمایه‌گذاری، اشتغال و رشد بیکاری خواهد بود و به همین دلیل تاثیرات غیرمستقیم بسیاری نیز خواهد داشت.

لاگارد تنها راه برون‌رفت اقتصاد جهانی از مسیر رکود را مذاکره رو در روی رهبران بزرگ جهان به منظور حصول توافق‌های گام به گام دانسته و تاکید کرده است که ایجاد اطمینان و امنیت اقتصادی راه دیگری ندارد. او نخستین زنی است که به ریاست بانک مرکزی اروپا انتخاب شده، در ادامه گفتگو با شبکه سی‌بی‌اس به چشم‌انداز اقتصادی ۱۹ کشور اروپایی عضو منطقه یورو اشاره کرده و گفته است: «در شرایط حاضر بیش از هر چیز خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت) من را متاثر می‌کند، ولی فارغ از حس فردی من، برگزیت تاثیر اقتصادی چند وجهی بر بریتانیا و به‌ویژه ایرلند، آلمان و هلند خواهد گذاشت.»

کریستین لاگارد ۶۳ ساله که خاطرات تلخی از دوران کودکی خود که با دهه دوم پایان جنگ جهانی دوم مصادف بوده دارد، با انتقاد از رشد ناسیونالیسم افراطی در جهان و یادآوری آسیب‌های تاریخی که اروپا از آن متحمل شده، یاد‌آور شد: تجارت جهانی، توسعه ارتباطات و جریان سیال نیروی کار و سرمایه به‌ویژه طی سال‌های اخیر صد‌ها میلیون نفر را از شر فقر رهانیده و خیلی بی‌معنی است که این روز‌ها برخی رهبران کشور‌های توسعه یافته جهان بگویند که تحولات همسایگان و سایر کشور‌های جهان به ما مربوط نیست چراکه اقتصاد جهان یک پدیده در‌هم تنیده است و ادامه جنگ، گرسنگی، ناامیدی در برخی کشور‌ها غیرممکن است که اقتصاد، توسعه و روند انباشت ثروت و سرمایه در سایر کشور‌ها را متاثر نسازد.

رئیس بانک مرکزی اروپا ادامه داد: تجویز سیاست احداث دیوار برای اجتناب از این تاثیرگذاری ذاتی واقعا ساده‌انگارانه است، مگر با احداث دیوار به بهانه مقابله با تروریسم می‌توان از تبعات تغییرات زیست محیطی در جهان در امان ماند؟

لاگارد سپس به دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا، در مورد فشار بر بانک مرکزی کشورش برای کاهش بیشتر نرخ بهره هشدار داده و گفته است: «وقتی نرخ بیکاری در اقتصاد آمریکا به ۷/ ۳ درصد رسیده، تسریع بیشتر کاهش نرخ بهره، اقتصاد را با ریسک رشد سریع و شتابان تورم قیمت‌ها مواجه می‌کند بنابراین بانک مرکزی همانند خلبان برای تغییر روند حرکت هواپیما باید همزمان ارتفاع، سرعت، میزان وزش باد را در نظر داشته باشد و مستقل از فشار سیاست‌مداران عمل کند.»

رئیس بانک مرکزی اروپا در پاسخ به این پرسش که آیا قصد ندارد برای مقابله با بیم بروز رکود اقتصادی در اروپا به کاهش بیشتر نرخ بهره تن دهد، گفته که بانک مرکزی اروپا برای فرو رفتن بیشتر در نرخ‌های منفی بهره با محدودیت‌هایی مواجه است و هنوز با زمان لزوم اتخاذ چنین تصمیمی فاصله دارد.

پایان کار دراگی در بانک مرکزی اروپا
ماریو دراگی درحال تدارک آخرین نشست پولی بانک مرکزی اروپا در روز پنج‌شنبه آتی است. این درحالی است که به‌دلیل انتقادات زیادی که به سیاست‌های پولی که دراگی در طول بحران مالی دهه گذشته اتخاذ کرده بود فضای نهاد‌های پولی اروپا به‌ویژه بانک مرکزی اروپا متشنج شده است.

اقتصاددان ۷۲ ساله ایتالیایی که به زودی در پایان ماه جاری میلادی مقام خود را به کریستین لاگارد واگذار خواهد کرد، به نظر نمی‌رسد که تصمیم به اعلام هیچ‌گونه تغییری در سیاست پولی ناحیه یورو بعد از نشست پولی این هفته داشته باشد.

با این حال او تحت فشار بسیاری از منتقدان قرار گرفته است. انتقاداتی که به نحوه ریاست و سیاست‌گذاری دراگی در طول حضورش در بانک مرکزی اروپا مطرح است عمدتا درخصوص استراتژی بانک مرکزی اروپا درخصوص شیوه پاسخگویی به افت رشد اقتصادی و نارسایی تورم به نرخ هدف ۲ درصدی که با کاهش نرخ بهره و ورود این نرخ به محدوده منفی دنبال شد و همچنین طرح خرید اوراق است. درحال‌حاضر پنج موضوع مهم برای رصد در اجلاس روز پنج‌شنبه وجود دارد.

آیا بانک مرکزی اروپا واکنش جدیدی اتخاذ خواهد کرد؟
مسیر بانک مرکزی اروپا تحت رهبری ماریو دراگی پنج‌شنبه هفته جاری به پایان می‌رسد. بعد از اینکه در جلسه ماه گذشته این نهاد برنامه خریداری اوراق از ماه آینده از سر گرفته شد، انتظار می‌رود ماریو دراگی علاوه بر حمایت از پکیجی که در ماه سپتامبر به اجرا درآورد، خواهان اثبات میراثی است که تحت ریاست او بر بانک مرکزی اروپا انجام شد.

ماریو دراگی تا پایان ماه‌جاری میلادی سکانداری بانک مرکزی اروپا را به کریستین لاگارد انتقال خواهد داد و آخرین نشست پولی خود را روز پنج‌شنبه برگزار خواهد کرد. به‌نظر می‌رسد دراگی طی این نشست به حمایت و دفاع از سیاست‌های پولی که در طول بحران دهه گذشته اتخاذ کرد، بپردازد. اما چالش‌های جدیدی در مسیر بانک مرکزی اروپا وجود دارد. با ورود کریستین لاگارد ممکن است برخی از سیاست‌های بانک مرکزی تغییر کند.

با ورود کریستین لاگارد برخی از سیاست‌گذاران بانک مرکزی اروپا بر این باورند که سیاست‌های ماریو دراگی از سوی لاگارد دنبال نخواهد شد؛ و از آنجا که لاگارد تجربه وزارت اقتصاد فرانسه و ریاست صندوق بین‌المللی پول را در کارنامه خود دارد می‌تواند با توجه به حضور گسترده در نهاد‌های پولی و مالی معتبر دنیا سیاست‌های جدیدی برای بانک مرکزی اروپا اتخاذ کند.