چالش فعال شدن گسل خطرناک تهران؛ زلزله دوباره برمی گردد؟
فعال شدن دوباره گسل مشاء که در شمار گسل‌های خطرآفرین تهران قرار دارد، نگرانی ساکنان استان تهران، درباره وقوع دوباره زلزله با شدت بیشتر را افزایش داده است. با این حال زلزله شناسان درباره وقوع زلزله دوباره، از کانون گسل مشاء گفته اند که با فعال شدن این گسل احتمال وقوع زلزله مجدد وجود دارد. مستندات تاریخی نشان می‌دهد که گسل مشاء ۱۹۰ سال قبل، زمین لرزه ۷ ریشتری را ایجاد کرده که به زلزله دماوند مشهور است. اما از آن زمان تاکنون غیرفعال بوده است. طبق مطالعات انجام‌شده دوره بازگشت یک زمین‌لرزه بین ١٠ تا ٢١٩ سال است.
کد خبر :
۸۰۱۵۸
بازدید :
۶۳۹۹
فرادید | درست ۴۸ دقیقه بامداد روز جمعه، ۱۹ اردیبهشت ماه بود که زمین لرزه‌ای به بزرگی ۵.۱ ریشتر استان تهران را تکان داد. زلزله‌ای که کانون آن روستای مشاء در ۶ کیلومتری دماوند بود و شب پراسترسی را برای شهروندان تهرانی ساخت، اما حالا ۴۸ ساعت پس از حادثه، احتمال وقوع زلزله با قدرت بیشتر مردم را دوباره نگران کرده است. با این وجود برخی از زلزله شناسان معتقدند که وقوع دوباره زلزله در تهران دور از انتظار نیست.
به گزارش فرادید، زلزله شناسان محل دقیق زمین‌لرزه بامداد جمعه را ۲ کیلومتری شمال روستای مشاء نشان می‌دهند. این زمین‌لرزه در عمق ۷ کیلومتری به وقوع پیوسته است که از نظر زلزله‌شناسان جزو زلزله‌های نزدیک به سطح زمین محسوب شده و به همین دلیل به شکلی بسیار شدید از سوی شهروندان احساس شد. اطلاعات درج‌شده در سایت مرکز لرزه‌نگاری کشوری وابسته به موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران همچنین نشان می‌دهد کانون این زمین‌لرزه در ۱۳ کیلومتری رودهن، ۱۶ کیلومتری بومهن و در فاصله ۵۸ کیلومتری از مرکز شهر تهران قرار داشته که فاصله آن تا مرز شرقی تهران نیز ۴۲ کیلومتر بوده است.
این زلزله ۲۳ مصدوم برجای گذاشت، اما خوشبختانه تلفات جانی ناشی از ریزش آوار نداشت.
برخی از شهروندان دماوندی و تهرانی اعلام کرده اند که در زمان زمین لرزه صدای انفجار شنیده اند. این موضوع باعث شد تا در فضای مجازی شایعات مختلفی شکل بگیرد، اما زلزله شناسان گفته اند که صدای انفجار شنیده شده در زمان وقوع زمین‌لرزه بامداد دیروز پایتخت، ناشی از فعل و انفعالات درونی زمین تحت‌تاثیر لغزش لایه‌های درونی زمین و فعالیت گسل‌ها در عمق زمین ایجاد شده است.
گسل مسبب این زمین‌لرزه، گسل مشاء، با طول بیش از ۳۰۰ کیلومتر به‌عنوان یکی گسل‌های اصلی و خطرناک شهر تهران با توان لرزه‌زایی با بزرگای بیش از ۷ ریشتر محسوب می‌شود که از امتداد شرقی فیروزکوه شروع شده و در ادامه به سمت شمال تهران و مناطق شمالی طالقان از توابع کرج کشیده می‌شود.
این گسل در ردیف خطرناک‌ترین گسل‌های شهر تهران قرار دارد و در خطوط ارتفاعی شمالی پایتخت قرار گرفته است. هرچند در برخی از منابع اطلاع‌رسانی طول این گسل حدود ۲۰۰ کیلومتر اعلام شده است.
مستندات تاریخی نشان می‌دهد که گسل مشاء ۱۹۰ سال قبل، زمین لرزه ۷ ریشتری را ایجاد کرده که به زلزله دماوند مشهور است. اما از آن زمان تاکنون غیرفعال بوده است. طبق مطالعات انجام‌شده دوره بازگشت یک زمین‌لرزه بین ١٠ تا ٢١٩ سال است.
به گزارش فرادید، زلزله شناسان محل دقیق زمین‌لرزه بامداد جمعه را ۲ کیلومتری شمال روستای مشاء نشان می‌دهند. این زمین‌لرزه در عمق ۷ کیلومتری به وقوع پیوسته است که از نظر زلزله‌شناسان جزو زلزله‌های نزدیک به سطح زمین محسوب شده و به همین دلیل به شکلی بسیار شدید از سوی شهروندان احساس شد. اطلاعات درج‌شده در سایت مرکز لرزه‌نگاری کشوری وابسته به موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران همچنین نشان می‌دهد کانون این زمین‌لرزه در ۱۳ کیلومتری رودهن، ۱۶ کیلومتری بومهن و در فاصله ۵۸ کیلومتری از مرکز شهر تهران قرار داشته که فاصله آن تا مرز شرقی تهران نیز ۴۲ کیلومتر بوده است.
این زلزله ۲۳ مصدوم برجای گذاشت، اما خوشبختانه تلفات جانی ناشی از ریزش آوار نداشت.
برخی از شهروندان دماوندی و تهرانی اعلام کرده اند که در زمان زمین لرزه صدای انفجار شنیده اند. این موضوع باعث شد تا در فضای مجازی شایعات مختلفی شکل بگیرد، اما زلزله شناسان گفته اند که صدای انفجار شنیده شده در زمان وقوع زمین‌لرزه بامداد دیروز پایتخت، ناشی از فعل و انفعالات درونی زمین تحت‌تاثیر لغزش لایه‌های درونی زمین و فعالیت گسل‌ها در عمق زمین ایجاد شده است.
گسل مسبب این زمین‌لرزه، گسل مشاء، با طول بیش از ۳۰۰ کیلومتر به‌عنوان یکی گسل‌های اصلی و خطرناک شهر تهران با توان لرزه‌زایی با بزرگای بیش از ۷ ریشتر محسوب می‌شود که از امتداد شرقی فیروزکوه شروع شده و در ادامه به سمت شمال تهران و مناطق شمالی طالقان از توابع کرج کشیده می‌شود.
این گسل در ردیف خطرناک‌ترین گسل‌های شهر تهران قرار دارد و در خطوط ارتفاعی شمالی پایتخت قرار گرفته است. هرچند در برخی از منابع اطلاع‌رسانی طول این گسل حدود ۲۰۰ کیلومتر اعلام شده است.
مستندات تاریخی نشان می‌دهد که گسل مشاء ۱۹۰ سال قبل، زمین لرزه ۷ ریشتری را ایجاد کرده که به زلزله دماوند مشهور است. اما از آن زمان تاکنون غیرفعال بوده است. طبق مطالعات انجام‌شده دوره بازگشت یک زمین‌لرزه بین ١٠ تا ٢١٩ سال است.
زلزله دوباره به تهران برمی گردد؟
فعال شدن دوباره گسل مشاء که در شمار گسل‌های خطرآفرین تهران قرار دارد، نگرانی ساکنان استان تهران، درباره وقوع دوباره زلزله با شدت بیشتر را افزایش داده است. با این حال زلزله شناسان درباره وقوع زلزله دوباره، از کانون گسل مشاء گفته اند که با فعال شدن این گسل احتمال وقوع زلزله مجدد وجود دارد.
ستاره بنفش؛ محل وقوع زمین لرزه 5.1 ریشتری تهران
مهدی زارع. استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در این باره در یادداشتی نوشته است که " اینکه بخواهیم از زمین‌لرزه‌های کوچک نتیجه بگیریم که ممکن است زلزله شدیدتری اتفاق بیفتد، امکان‌پذیر است؛ البته درصورتی‌که تعداد زمین‌لرزه‌ها بالا باشد و از طرفی از طریق دستگاه‌ها ثبت شود. باید گفت که با زلزله‌های اخیر مشخص شد که گسل مشا فعال است؛ البته فعالیت این گسل‌ها از سوی دستگاه‌های متعدد ثبت می‌شود و کاملا این گسل را می‌شناسیم؛ اما دقیقا نمی‌دانیم در این قطعه فعال‌شده از گسل مشا، از نظر لرزه‌خیزی چه خبر است و آیا در اطراف قطعه فعال‌شده هم زلزله‌های کوچک اتفاق می‌افتد یا نه و این نقص جدی ماست. "
او در ادامه نوشت: "با وضعیت فعلی، تنها می‌توان احتمال رخداد زلزله شدیدتر را داد؛ نه اینکه تشخیص داد توزیع زلزله به چه صورت است و احتمالا به کدام سمت حرکت می‌کند. هنگامی که زلزله ۲۰ آذر ۹۶ ملارد رخ داد، نگارنده به تکرار گفت و نوشت که نیازمند دستگاه‌های متعددی هستیم تا زمین‌لرزه‌های بیشتری را ثبت کنند. آن زمان چند دستگاه خریدند و در مؤسسه ژئوفیزیک نصب کردند؛ اما فراتر از آن اتفاقی نیفتاد و استاندار وقت تهران نیز اعلام کرد دستگاه به‌اندازه کافی موجود است و با همین تعداد هم زلزله‌ها ثبت می‌شود. "
زارع درباره گسل مشاء گفته که "این مساله برای ما مسجل است که این گسل توانایی لغزایی بالاتری را هم دارد و نمی‌توان مدعی شد زلزله با بزرگای ۵ ریشتر بامداد جمعه باعث تخلیه کامل انرژی آن شده است."
این استاد زلزله شناسی، درعین‌حال تاکید کرده که "باید باز بر اهمیت مطالعات تفصیلی روی گسل‌ها و لرزه‌خیزی منطقه جنوب و مرکز البرز تأکید شود؛ مسئله‌ای که معمولا بعد از رخداد چنین زمین‌لرزه‌هایی مطرح می‌کنیم، ولی تا تب چنین رویدادهایی فروکش می‌کند، این مسئله مهم نیز به فراموشی سپرده می‌شود."
آیا زلزله قابل پیش بینی است؟
به اعتقاد محققان حوزه زلزله، پیش‌بینی زلزله و فوران آتشفشان برآیند مطالعات و فعالیت‌های علمی است، اینکه کسی ادعای رخداد لرزه‌ای در کشور را داشته باشد، بیشتر به شعبده‌بازی شبیه است تا علم.
زلزله شناسان می‌گویند پیش‌بینی زلزله محصول فعالیت‌هایی علمی (و نه شبه علمی و شعبده بازی) در علم زلزله‌شناسی صورت می‌گیرد و هدف از آن پیش آگاهی و اطلاع‌رسانی از مکان، بزرگا و زمان (به صورت دقیق و یا به احتمال) رخداد زلزله در آینده همچنین پیش‌یابی احتمال رخداد خطر زلزله (شتاب، شدت، سرعت طیفی، شدت دستگاهی) در بازه‌های زمانی کوتاه مدت است.
البته برای جمع آوری داده وتهیه نقشه‌های پیش بینی احتمالی (پیش یابی) باید شبکه نسبتا پر تعداد ایستگاه‌های لرزه‌نگاری در پیرامون منطقه مورد نظر نصب شود.
با این وجود محققان حوزه زلزله در استان تهران می‌گویند گرچه دستگاه‌های موجود نصب شده، زمین‌لرزه‌ها را ثبت می‌کنند، ولی کیفیت ثبت و تعداد دستگاه‌ها همچنان پایین است. زلزله‌های کوچک و با بزرگای کمتر از ۲.۵ را همچنان با دقت و کیفیت بالا ثبت و گزارش نمی‌شود. آن‌ها گفته اند که پایش دقیق زمین‌لرزه‌های کوچک نیازمند ثبت زلزله‌ها با دستگاه‌های متعدد، به‌روزرسانی شبکه لرزه‌نگاری و برخط‌کردن تمام دستگاه‌های شبکه شتاب‌نگاری محدوده تهران امکان پذیر است.
این در حالی است که از سال ۹۴ به بعد طبق اعلام سازمان مدیریت بحران شهر تهران، گسل مشاء به سامانه هشدار سریع زلزله مجهز شد. در سال‌های اخیر مکرر اعلام شد که این سامانه در ثانیه‌های قبل از وقوع زمین‌لرزه و رسیدن موج ثانویه زلزله به شهر از طریق دریافت سیگنال‌های مربوط به موج اولیه، فعالیت گسل را احساس می‌کند و این سیگنال را به‌عنوان علائم وقوع زمین‌لرزه به دستگاه‌های مربوطه از جمله شهرداری تهران به‌عنوان مدیریت عالیه بحران شهر تهران مخابره می‌کند. این در شرایطی است که تاکنون هیچ اطلاع و آماری درباره واکنش یا عدم واکنش این سامانه درخصوص هشدار سریع زلزله بامداد روز گذشته دماوند با منشأ گسل مشاء منتشر و اعلام نشده است.
زلزله شناسان می‌گویند پیش‌بینی زلزله محصول فعالیت‌هایی علمی (و نه شبه علمی و شعبده بازی) در علم زلزله‌شناسی صورت می‌گیرد و هدف از آن پیش آگاهی و اطلاع‌رسانی از مکان، بزرگا و زمان (به صورت دقیق و یا به احتمال) رخداد زلزله در آینده همچنین پیش‌یابی احتمال رخداد خطر زلزله (شتاب، شدت، سرعت طیفی، شدت دستگاهی) در بازه‌های زمانی کوتاه مدت است.
البته برای جمع آوری داده وتهیه نقشه‌های پیش بینی احتمالی (پیش یابی) باید شبکه نسبتا پر تعداد ایستگاه‌های لرزه‌نگاری در پیرامون منطقه مورد نظر نصب شود.
با این وجود محققان حوزه زلزله در استان تهران می‌گویند گرچه دستگاه‌های موجود نصب شده، زمین‌لرزه‌ها را ثبت می‌کنند، ولی کیفیت ثبت و تعداد دستگاه‌ها همچنان پایین است. زلزله‌های کوچک و با بزرگای کمتر از ۲.۵ را همچنان با دقت و کیفیت بالا ثبت و گزارش نمی‌شود. آن‌ها گفته اند که پایش دقیق زمین‌لرزه‌های کوچک نیازمند ثبت زلزله‌ها با دستگاه‌های متعدد، به‌روزرسانی شبکه لرزه‌نگاری و برخط‌کردن تمام دستگاه‌های شبکه شتاب‌نگاری محدوده تهران امکان پذیر است.
این در حالی است که از سال ۹۴ به بعد طبق اعلام سازمان مدیریت بحران شهر تهران، گسل مشاء به سامانه هشدار سریع زلزله مجهز شد. در سال‌های اخیر مکرر اعلام شد که این سامانه در ثانیه‌های قبل از وقوع زمین‌لرزه و رسیدن موج ثانویه زلزله به شهر از طریق دریافت سیگنال‌های مربوط به موج اولیه، فعالیت گسل را احساس می‌کند و این سیگنال را به‌عنوان علائم وقوع زمین‌لرزه به دستگاه‌های مربوطه از جمله شهرداری تهران به‌عنوان مدیریت عالیه بحران شهر تهران مخابره می‌کند. این در شرایطی است که تاکنون هیچ اطلاع و آماری درباره واکنش یا عدم واکنش این سامانه درخصوص هشدار سریع زلزله بامداد روز گذشته دماوند با منشأ گسل مشاء منتشر و اعلام نشده است.
۰
