جروم اچ. لملسون، مخترع تمام عیار

روح ا... حاتمی | جروم هال لملسون (۱۸ جولای ۱۹۲۳ در جزیره استاتنِ نیویورک، اول اکتبر ۱۹۹۷ در لس‌آنجلس) مهندس، مخترع آمریکایی بود. او چندین اختراع به ثبت رساند؛ اختراعاتی که طراحی و ابداع روبات‌های صنعتی، تلفن‌های بی‌سیم، دستگاه‌های فکس، نوار‌های ضبط ویدئویی، دوربین‌های تلویزیونی قابل حمل و نوارخوان‌های مغناطیسی مورد استفاده در ضبط‌های واکمن سونی را ممکن ساختند. لملسون با ۶۰۵ اختراعی که ثبت کرد به یکی از پردرآمدترین مخترعان در تاریخ آمریکا بدل شد.

لملسون از مدافعان حقوق «مخترعان مستقل» بود. او از ۱۹۷۶ تا ۱۹۷۹، در یک کمیته مشورتی فدرال در باب درآمد‌های حق انحصاری اختراع فعالیت داشت. مجموعه‌ای از دعاوی حق اختراع و مباحث مربوط به صدور حق امتیاز او را بدل به چهره‌ای بحث‌برانگیز کرد.

او حامی پر و پا قرصی برای حقوق مخترعان مستقل بود؛ اما حقوقدانان حوزه ثبت اختراع و مدیران برخی از شرکت‌ها که با آن‌ها درگیر دعاوی حقوقی بود از وجود او دل خوشی نداشتند. لملسون و خانواده‌اش در سال ۱۹۹۳، «بنیاد لملسون» را تاسیس کردند که یک بنیاد خیریه بود و ماموریت داشت تا از نوآوری‌ها و اختراعات برای بهبود زندگی در آمریکا و کشور‌های در حال توسعه حمایت کند.

لملسون در ۱۸ جولای ۱۹۲۳ در جزیره استاتن نیویورک به دنیا آمد. پدرش یک پزشک با اصلیتی اتریشی یهودی بود. هنوز نوجوان بود که وسیله‌ای برای کمک به شیوه درمان پزشکی در مطب پدرش اختراع کرد. در همان زمان برای خودش کسب‌و‌کار سرگرمی راه انداخت. هواپیما‌های دکوری می‌ساخت و می‌فروخت که سوخت آن‌ها بنزین بود.

لملسون طی جنگ جهانی دوم در بخش مهندسی نیروی هوایی ارتش امریکا خدمت کرد و پس از آن وارد دانشگاه نیویورک شد. تجربه وی در خصوص تدریس به مهندسان آمریکایی آفریقایی‌تبار - که در ارتش براساس نژاد خود جدا شده بودند - سبب ساز علاقه همیشگی وی به آموزش دانشجویان مهندسی از گروه‌های اقلیت جامعه شد.

او موفق به اخذ مدرک از دانشگاه در دو رشته هوانوردی و مهندسی صنایع شد و سپس به خدمت اداره پژوهش‌های ناوبری در پروژه اسکوئید درآمد که در راستای توسعه جت‌های جنگنده و موتور‌های راکت فعالیت می‌کرد. لملسون در توسعه موشک‌های هدایت شونده هم نقش داشت.

بعدتر به‌عنوان یک مهندس ایمنی در یک کارخانه ذوب در نیوجرسی مشغول شد؛ ولی از آنجا که مدعی بود شرکت به توسعه موارد ایمنی اهمیت نمی‌دهد؛ از آن کار کنار کشید و از آن پس یکسره به کار اختراعات خود پرداخت.

نخستین اختراع مهم لملسون روباتی بود که کار‌های مختلفی مانند جوشکاری، حرکت و اندازه‌گیری و همچنین پایش چشمی نقص‌های محصولات را انجام می‌داد. طی دهه پنجاه، روی سیستم‌هایی برای ضبط ویدئویی اطلاعات با استفاده از نوار‌های مغناطیسی کار کرد که می‌شد آن‌ها را روی یک نمایشگر مطالعه کرد.

این طرح در کنار مکانیزم‌های کنترل و تکثیر نوارها، بعدتر در ۱۹۷۴ به صورت یک حق امتیاز به کمپانی سونی برای استفاده در دستگاه‌های پخش کاست‌های صوتی و ویدئویی فروخته شد. طی این دوره او روی مجموعه‌ای از اختراعات که فناوری‌های اطلاعات و واژه‌پردازی را توسعه می‌داد کار کرد و در ۱۹۸۱ امتیاز بیست اختراع از این نوع را به آی بی ام فروخت.

فعالیت در حوزه‌هایی مانند روباتیک، لیزر، کامپیوتر و الکترونیک و همچنین مجموعه‌ای از اختراعات برای تولید مدار‌های یکپارچه از دیگر کار‌های او بود. او برخی از تکنولوژی‌های پیشرفته را در حوزه اسباب بازی نیز به کار بست که نمایشگاهی از اختراعات وی در این حوزه را می‌توان در موزه ملی تاریخ آمریکا در موسسه اسمیتسون دید.

لملسون از ۱۹۵۷ به این سو به‌عنوان یک مخترع مستقل کار کرد و در بیش از ۴۰ سال هر ماه یک اختراع در زمینه‌های مختلف از جمله روبات‌های صنعتی، یک دماسنج سخنگو برای نابینایان، روبات‌های افشانگر کامپیوتری، دستگاه عایق‌بندی حرارتی، سیستم‌های پایش بیماران و... ثبت کرد.

لملسون روزانه بین ۱۲ تا ۱۴ ساعت کار می‌کرد و ایده‌های خود را می‌نوشت که بالغ بر هزاران صفحه است. او در ۱۹۹۷ در پی ابتلا به سرطان کبد درگذشت. در آخرین سال حیات خود روی بیش از ۴۰ اختراع کار می‌کرد که بسیاری از آن‌ها مربوط به زیست پزشکی و تشخیص و درمان سرطان بود که از آن میان باید به «سیستم تشخیص پزشکی کامپیوتری» و چندین «ابزار پزشکی با استفاده از ژل‌های حسگر الکترونیک» اشاره کرد که همه آن‌ها پس از مرگ او تولید شدند. در سال ۲۰۰۹ «سیستم امنیتی دستگاه تشخیص چهره» با نام او تولید شد.

لملسون به خصوص در اواخر عمر خود درگیر برخی از پرونده‌های حقوقی درباب حق ثبت اختراعات شد. در نتیجه بسیاری از طرف‌های دعوایش سخت او را مورد انتقاد قرار دادند و از دیگر سو بسیاری از مخترعان مستقل او را قهرمان خود برمی‌شمردند.

مجله نیویورکر در ۱۹۹۳ در وصف او نوشت: «برخی از مردم زندگی را از دریچه یک عکس، یک ترانه یا یک داستان کوتاه می‌بینند؛ اما لملسون این‌ها را بر حسب یک اختراع می‌بیند. او به اختراع می‌اندیشد. سخت است یک تکنولوژی را در نظر بگیریم که لملسون در آن حوزه چیزی را به نام خود ثبت نکرده باشد.»