اینترنتِ زیردریا چگونه است؟

میترا جلیلی | غول‌های فناوری برای تأمین اینترنت جهان، در اعماق اقیانوس‌ها تلاش‌ها و همکاری‌هایی گسترده دارند که با شیوع کرونا این تلاش‌ها نیز افزایشی چشمگیر داشته و طرح‌های جدیدی کلید خورده است.

در ۵سال گذشته گوگل، فیس بوک، آمازون و مایکروسافت بیش از ۱.۵میلیارد دلار در ساخت کابل‌های زیردریایی اینترنت هزینه کرده‌اند تا همه قاره‌های دنیا بتوانند آنلاین باشند و البته در این زمینه، گوگل پیشتاز است.

این که شما می‌توانید یک عکس را در فیس بوک یا ویدیو در YouTube ارسال کنید و در هر نقطه از جهان قابل مشاهده باشد، شاید در نگاه نخست بسیار ساده به نظر برسد، اما واقعیت این است که تحقق این موضوع، نیاز به اتفاقاتی گسترده در اعماق اقیانوس‌ها دارد.

دسترسی ما به اینترنت به هزاران مایل کابل زیردریایی که از اقیانوس‌های جهان عبور می‌کند وابسته است. درواقع این کابل‌ها برای رساندن اینترنت به نقاط مختلف جهان لوله کشی شده‌اند و بهتر است بدانید که ۹۸ درصد از کل ترافیک اینترنت بین الملل از طریق همین کابل‌ها تأمین می‌شود.

برخی ازاین کابل‌های زیردریایی بین کشور‌های همسایه پلی ایجاد کرده همچون کابل زیردریایی CeltixConnect که ۱۳۱ کیلومتر طول دارد و اینترنت را از ایرلند به بریتانیا می‌رساند، اما برخی دیگر از کابل‌های زیردریایی طول بسیار بیشتری دارند که از آن می‌توان به کابل آسیا-امریکا اشاره کرد که طول ۲۰ هزار کیلومتری دارد و این قاره‌ها را به هم پیوند می‌دهد.

این کابل‌ها فیبر‌های نوری با قطری به باریکی موی سر دارند و در هسته هر کابل زیردریایی، چندین فیبر نوری دیده می‌شود که با چندین لایه محافظتی پوشانده شده تا از صدمات احتمالی در طول مسیر همچون گاز گرفتن کوسه‌ها، پارگی کابل‌ها به‌دلیل مواجهه با لنگر یا پره موتور‌های کشتی‌ها، صید ترال و... در امان بمانند.

با شیوع کرونا و اتکای بیشتر مردم جهان به اینترنت، تعداد کاربران جهان به ۴.۶۶ میلیارد نفر رسیده که این رقم از افزایش ۳۱۶ میلیونی کاربران نسبت به ژانویه ۲۰۲۰ نشان دارد و می‌توان گفت که ضریب نفود اینترنت درحال حاضر ۵۹.۵ درصد است.

از این میان ۴.۲۰ میلیارد نفر یعنی ۵۳ درصد کل جمعیت جهان حداقل کاربر یکی از شبکه‌های اجتماعی در دنیا هستند که این شاخص هم نسبت به ژانویه ۲۰۲۰ حدود ۴۹۰ میلیون افزایش کاربر داشته و البته باید گفت که کووید ۱۹ عامل پیشران در این شاخص بوده است.

فیس بوک بزرگترین شبکه اجتماعی جهان به شمار می‌رود و ۲.۸۵ میلیارد کاربر فعال ماهانه دارد، بنابراین تعجبی ندارد که نام این شرکت در میان کمپانی‌های توانمند در زمینه تولید اینترنت از طریق کابل‌های زیردریایی قرار داشته باشد.

ازسوی دیگر با توجه به این که بخش عمده کاربران اینترنت از گوگل به عنوان موتورجست و جو استفاده می‌کنند این غول دنیای فناوری تلاش‌های فراوانی برای تأمین اینترنت و محافظت از کابل‌های زیردریایی اینترنت داشته است. زمانی، شرکت‌های مخابراتی و تلکام پشتیبان اصلی چنین پروژه‌های پیچیده و گران قیمتی بودند، اما اکنون غول‌های فناوری شروع به سرمایه گذاری جدی در کابل‌های زیر دریا کرده‌اند.

TeleGeography تخمین می‌زند که ارائه دهندگان محتوا همچون گوگل، فیس بوک، آمازون و مایکروسافت در پنج سال گذشته بیش از ۱.۵ میلیارد دلار (۱ میلیارد پوند) برای ساخت کابل هزینه کرده‌اند.

باید گفت که ازسال ۲۰۱۶ تاکنون رشد انفجاری در سرمایه گذاری برای کابل‌های زیردریایی آغاز شده و غول‌های فناوری ازجمله فیس بوک و آمازون اقدام به ساخت کابل‌های خصوصی کردند تا بتوانند از سرویس‌های ابری خود پشتیبانی کنند.

درحال حاضر فیس بوک، گوگل و در حدی بسیار کمتر مایکروسافت و آمازون بزرگترین سازنده‌های کابل‌های زیردریایی هستند و می‌توان گفت که به صورت چراغ خاموش، مهم‌ترین بخش‌های اینترنت جهان را خریداری کرده‌اند.

گوگل در بیش از ۱۰۰ هزار کیلومتر کابل زیردریایی سهیم است که معادل ۸.۵ درصد از کابل‌های جهان می‌شود. همچنین این شرکت تقریباً تنها کمپانی محسوب می‌شود که سهمیه اختصاصی کابل زیردریایی دارد با حدود ۱۷ هزار کیلومتر که معادل ۱.۴ درصد کل کابل‌های زیردریایی جهان می‌شود.

گوگل با کمک کابل Curie، شیلی را به ایالات متحده متصل می‌کند و ازطریق کابل Dunant نیز که با همکاری کمپانی SubCom نصب شده است اتصال ایالات متحده و فرانسه را فراهم می‌کند.

گوگل دو پروژه بزرگ دیگر نیز در دست دارد که یکی از آن‌ها Equiano نام دارد و از پرتغال به سمت پایین سواحل آفریقا به آفریقای جنوبی می‌رود و کابل Grace Hopper هم ایالات متحده، انگلستان و اسپانیا را به یکدیگر متصل می‌کند.

بزرگترین پروژه کابل زیردریایی فیس بوک هم ژوپیتر است که امریکا را به آسیا متصل می‌کند و البته با آمازون نیز مشارکت دارد و بسیاری معتقدند این دو کمپانی آینده‌ای روشن در تأمین سرویس‌های مورد نیاز آسیا خواهند داشت. مایکروسافت نیز برنامه‌هایی در سر دارد، اما اکنون تنها یک کابل زیردریایی با نام MAREA در اختیار دارد که ویرجینیا در امریکا را به بیلبائو در اسپانیا متصل می‌کند.

«آلن مالدین» مدیر تحقیق در موسسه TeleGeography می‌گوید: دلیل ساده تلاش کمپانی‌های فناوری برای پیشی گرفتن از یکدیگر در کابل‌های زیردریایی اینترنت، این است که تقاضای این کمپانی‌ها برای پهنای باند، بیش از دیگران است و در این میان گوگل به صورت ویژه‌تر در حال سرمایه گذاری در تعدادی از کابل‌های خود است.

بسیاری، این تلاش‌ها را نوعی سرمایه گذاری در سرویس‌های رایانش ابری گوگل می‌دانند که یک فضای ویژه رقابتی در میان شرکت‌های بزرگ فناوری محسوب می‌شود و به همین دلیل هم عبارت «جنگ ابر» را برای توصیف نبرد به منظور صعود بیشتر به کار می‌برند.

حالا دیگر رایانش ابری به یک تجارت عظیم تبدیل شده است، زیرا شرکت‌ها نیاز‌های محاسباتی و ذخیره‌سازی دیجیتال خود را به خدماتی مانند Amazon AWS و Azure مایکروسافت منتقل کرده‌اند. اطمینان از دسترسی قابل اعتماد به سرویس‌ها و همچنین گسترش دسترسی به مناطق محروم، دو دلیل دیگر این سرمایه گذاری‌ها شمرده می‌شود.

گوگل تاکنون میلیارد‌ها دلار از پلتفرم ابری خود درآمد داشته است و این رقم را برای خرید اینترنت یا توسعه کابل‌های زیردریایی هزینه می‌کند تا پشتیبانی محکم برای اینترنت داشته باشد. گوگل در سال ۲۰۱۸-۲۰۱۹ نیز در زمینه توسعه سرویس‌های ابری و همچنین پروژه‌های زیردریایی رشد بزرگی داشت.

ایجاد کابل‌های اینترنت زیردریایی هرچند موفقیت‌های فراوانی داشته، اما با چالش‌های بسیاری نیز همراه بوده است. یکی از این موارد، نگرانی کمپانی‌ها و غول‌های فناوری، از تأثیر منفی مناقشات سیاسی بر این سرمایه گذاری‌هاست.

در همین راستا فیس بوک و گوگل برای ساخت دو کابل زیردریایی جدید که آسیا را به امریکای شمالی متصل می‌کند برنامه‌هایی دارند. یکی از این طرح‌ها Echo cable نام دارد و قرار است اندونزی را به امریکا متصل کند و دیگری Bifrost که امریکا و سنگاپور را به هم وصل می‌کند و هر دو در گوام ایستگاه‌هایی خواهند داشت.

این کابل‌ها جایگزین پروژه‌های پیشین می‌شود که قرار بود دسترسی امریکا به آسیا را ازطریق هنگ کنگ عملی کنند. این طرح در نتیجه نگرانی‌های امریکا از جاسوسی چین از ترافیک دیتای کابل‌های زیردریایی که قرار بود به هنگ کنگ کشیده شود کنار گذاشته شد و با طرح‌های جدید فیس بوک و گوگل جایگزین می‌شود. به هرحال انتقال اطلاعات و دیتا بین دیتاسنتر‌های سراسر جهان به عهده همین کابل‌های زیر دریایی است و باید برای تأمین امنیت آن تلاش کرد.

«کوین سالوادوری» مدیر شبکه سرمایه‌گذاری فیس بوک گفت کابل‌های جدید ظرفیت اینترنت اقیانوس آرام را تا ۷۰ درصد افزایش می‌دهند. از پروژه‌های دیگر می‌توان به کابل ۳۷ هزار کیلومتری Africa۲ فیس بوک اشاره کرد که ۲۳ کشور را در آفریقا، خاورمیانه و اروپا به اینترنت متصل می‌کند و با تکمیل آن، تبدیل به طولانی‌ترین کابل زیردریایی جهان خواهد شد.

در کنار این مشکلات، یکی از دردسر‌های متداول که شرکت‌های فعال در عرصه اینترنت زیردریا‌ها با آن مواجه هستند نیاز به تعمیر این کابل‌هاست. کابل‌های موجود در زیر دریا‌ها در اثر فعالیت‌های بشر یا در اثر اتفاقات طبیعی آسیب می‌بینند و نیاز به تعمیر پیدا می‌کنند.

به عنوان مثال بتازگی یکی از کشتی‌های Marine به تعمیر یک کابل آسیب دیده در سواحل کنگو پرداخت. فعالیت انسانی از جمله صید ترال هم یکی دیگر از دردسر‌های بزرگ غول‌های فناوری جهان است. در سال ۲۰۱۶ نیز هنگامی که یک کشتی لنگر خود را کشید باعث آسیب رساندن به کابل‌ها شد و دسترسی به اینترنت به جزایر مختلفی به طور موقت مختل شد.

منبع: روزنامه ایران