چگونه «بیماری عجله» چراغ خاموش سلامت شما را تهدید می‌کند؟

آیا همیشه از کاری به کار دیگر می‌روید و مدام عجله دارید، آن هم بدون اینکه واقعاً چیزی شما را به جز استانداردها و توقعات درونی خودتان تحت فشار گذاشته باشد؟ اگر چنین است، شاید به چیزی به نام بیماری عجله (hurry sickness) دچار شده باشید؛ اصطلاحی که برای توصیف افرادی به کار می‌رود که همیشه در تکاپو و عجله زیاد هستند، حتی اگر این جنب‌وجوش زیاد به سلامتشان آسیب بزند.

دکتر مارک کاکس، پزشک اورژانس و یکی از بنیان‌گذاران و مدیرعامل شرکت Orli Health، توضیح می‌دهد:

این وضعیت ذهن و بدن ما را همیشه در حالت فعالیت و فشار مداوم نگه می‌دارد.

از نظر فیزیولوژیکی، تأثیر آن می‌تواند فوق‌العاده زیاد باشد.

ممکن است حتی متوجه تأثیر آن بر روی خودتان نشوید، یا حتی از مشغول بودن مداوم خود لذت ببرید.

اما از خودتان بپرسید: آخرین بار چه زمانی بود که لحظه‌ای آرام و فارغ از هر کاری را تجربه کردم؟

با توجه به این‌که ۸۱٪ زنان در بریتانیا گفته‌اند در طول سال گذشته حداقل یک بار آن‌قدر تحت فشار و استرس بوده‌اند که از عهده امور خود برنیامده یا احساس ناتوانی کرده‌اند، این سؤال اهمیت زیادی پیدا می‌کند. دکتر کاکس می‌گوید:

وقتی همیشه در عجله و شتاب هستیم، بدن ما مدام در حالت واکنش به استرس قرار می‌گیرد.

با گذر زمان، این وضعیت باعث می‌شود کورتیزول (هورمون اصلی استرس بدن) همیشه در سطح بالایی باقی بماند.

بالا بودن کورتیزول می‌تواند با مشکلاتی مانند بیماری‌های قلبی، افزایش خطر ابتلا به عفونت، مشکلات پوستی، افزایش وزن و اختلالات خواب مرتبط باشد. او اضافه می‌کند:

حتی دستگاه گوارش هم آسیب می‌بیند.

استرس یکی از دلایل شایع در بروز مشکلات گوارشی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) است و می‌تواند نحوه‌ی هضم و جذب مواد مغذی در بدن را به‌شدت مختل کند.

چرا همیشه عجله دارید

بیماری عجله می‌تواند با شخصیت تیپ A مرتبط باشد؛ افرادی که معمولاً رقابتی، هدفمند و منظم‌اند و حس فشار و فوریت را پیوسته تجربه می‌کنند. در دهه ۷۰، ری.اچ روزنمن و مایر فریدمن، پزشکان قلب، گزارش دادند که افراد تیپ A بیشتر در معرض مشکلات قلبی قرار دارند.

طبق توضیحات مندی سالیگاری، روان‌درمانگر، زنان (به‌ویژه مادران) ممکن است تمایل بیشتری به راضی نگه داشتن دیگران داشته و «نه» گفتن برایشان دشوارتر باشد. به همین دلیل آن‌ها احتمالاً بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند؛ آن هم به خاطر «نقش‌های دوگانه مرتبط با مادر بودن و کار کردن». او در این باره می‌گوید:

در محل کار، ممکن است در تلاش باشند تا خودشان را ثابت کنند، به‌ویژه در محیط‌هایی که مردان غالب هستند و در خانه مسئولیت‌های زیادی بر عهده می‌گیرند؛ در حالی که از کمبود حمایت شریک زندگی‌شان شکایت دارند.

لورین کالینز، مشاور و روان‌درمانگر سی‌بی‌تی (روان درمانی شناختی) می‌گوید، زنان ممکن است به‌خاطر توانایی‌شان در انجام همزمان چند کار معروف باشند، اما همین موضوع بخشی از مشکل است. او می‌گوید:

جامعه اغلب زنان را تحت فشار می‌گذارد تا همیشه مشغول باشند. این می‌تواند به یک استراتژی‌ برای اجتناب از مواجهه با احساسات عمیق‌تر مانند اضطراب یا نگرانی تبدیل شود.

در اصل، بیماری عجله اغلب درباره اجتناب است؛ راهی برای دوری از مواجهه با آنچه واقعاً نیازمند توجه و مراقبت ماست.

کند شدن به معنای توقف نیست

دکتر کاکس می‌گوید: «وقتی از حالت شتاب و عجله دائم بیرون می‌آییم، مزایای آن تقریباً در تمام سیستم‌های بدن پخش می‌شود.» او معتقد است مقابله با بیماری عجله نه‌تنها می‌تواند از بروز بیماری‌های جسمی جلوگیری کند و خواب ما را بهبود دهد، بلکه احتمال بروز مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی و فرسودگی شغلی را نیز کاهش می‌دهد. دکتر کاکس اضافه می‌کند:

با کمی آرام گرفتن و کند کردن زندگی، می‌توان احساس آرامش بیشتری پیدا کرد؛ همچنین می‌توان تمرکز خود را افزایش داده، حافظه را بهبود بخشیده و زندگی را دوباره لذت‌بخش کرد.

به گفته او، وقتی از این عجله و شتاب‌زدگی در کارها فاصله می‌گیریم، از احساسات منفی خود رهایی یافته و راحت‌تر با چالش‌های زندگی سازگار خواهیم شد.

پنج عادتی که باید از همین حالا آن را متوقف کنید

در ادامه به پنج عادت مخرب که باید از همین حالا آن را متوقف کنید اشاره می‌کنیم.

مسئولیت‌‌پذیری بیش از حد

افرادی که به بیماری عجله مبتلا هستند، احتمالاً بیش از توان خود مسئولیت‌ها را می‌پذیرند. مندی می‌گوید: «بیماری عجله یعنی بیشتر از توان و زمانی که دارید، مسئولیت کارها را به دوش بگیرید.»

اگر جزو افرادی هستید که سعی می‌کنید «همه کارها را خودتان انجام دهید»، بهتر است ریشه این رفتار را بررسی کنید و ببینید که چه چیزی باعث می‌شود تا این رفتار را انجام دهید. او توضیح می‌دهد: «برای مثال، اگر مادر شما رفتاری شبیه یک ابرزن (Superwoman) داشته، شما هم احتمالاً این فشار را بر خود وارد می‌کنید.»

در محیط کار، زنان به‌طور متوسط ۶۰٪ بیشتر از مردان کار بدون دستمزد انجام می‌دهند. لورین توضیح می‌دهد که انجام این کار «اغلب پوششی است تا نشان ندهد که چقدر زیر فشار و مسئولیت هستیم.» مندی توصیه می‌کند:

برای فراهم آوردن آن زندگی‌ که به دنبالش هستید، مطمئن شوید انتخاب‌هایتان واقعاً از آن خود شماست و بر اساس اهداف شخصی شما شکل گرفته است.

عدم اولویت‌بندی

با تغییر سبک زندگی، سپردن کارها به دیگران، تقسیم مسئولیت‌ها و کنار گذاشتن کمال‌گرایی و قبول اینکه بعضی کارها «به اندازه کافی خوب» هستند، می‌توان از ابتلا به بیماری عجله جلوگیری کرد. مندی پیشنهاد می‌کند تا برنامه روزانه خود را بنویسید؛ سپس بررسی کنید چه کارهایی را دوست دارید، چه کارهایی باید انجام شود و آیا چیزی هست که بتوانید حذف کنید یا نه؟ او می‌گوید:

به کارهایی که برایتان مفید است و کارهایی که باعث می‌شود احساس کنید وقتتان هدر رفته توجه کنید.

سپس آن‌ها را واگذار یا حذف کنید.

شاید به داشتن یک فهرست کاری بی‌پایان عادت کرده باشید، اما نظرتان درباره یک «فهرست از کارهایی که نباید انجام دهید» چیست؟ لورین می‌گوید این کار کمک می‌کند کارهای کم‌اهمیت را حذف کرده و همچنین تشخیص دهید که چه چیزی واقعاً نیاز به توجه شما دارد.

«بله» گفتن در همه شرایط

این نشانه ها می گوید نه گفتن به دیگران برای شما دشوار است

وقتی می‌خواهید تصمیم بگیرید به یک مسئولیت «بله» بگویید، مندی پیشنهاد می‌کند از خودتان بپرسید: آیا این باعث فشار غیرضروری به من می‌شود، یا قابل انجام است و ارزشش را دارد؟ لورین اضافه می‌کند: «نه گفتن به‌صورت قاطع اما محترمانه بسیار مهم است. این کار به دیگران نشان می‌دهد که ظرفیت شما پر است و به تقسیم مسئولیت‌ها به‌طور عادلانه کمک می‌کند.»

یاد بگیرید که از قضاوت دیگران درباره حد و مرزهای خود نترسید و احساس گناه نداشته باشید. مثلاً: کیک مدرسه فرزندتان را فراهم نکردید؟ مهم نیست!

چندوظیفگی (Multitasking)

چندوظیفگی ممکن است باعث ایجاد احساس کنترل روی حجم زیادی از کارها شود، اما می‌تواند حس کمبود زمان را نیز تشدید کند. لورین می‌گوید: «تمرکز روی انجام یک کار در یک زمان، یعنی تک‌وظیفه‌ای بودن، می‌تواند به آرامش ذهن کمک کرده و از فرسودگی شدید جلوگیری نماید.»

نداشتن زمان استراحت

اگر یک بعدازظهر آرام پیش‌روی خود دارید، از آن لذت ببرید و دنبال پر کردن وقت با کارهای اضافی نباشید. ممکن است وسوسه شوید تا کار دیگری که به خاطرتان آمده را انجام دهید، اما به چه قیمتی؟ از دست دادن زمان استراحت خود؟ دکتر کاکس می‌گوید:

از بین بردن چرخه بیماری عجله به معنای این نیست که از موفقیت خود دست بکشیم؛ بلکه یاد می‌گیریم با سرعت مناسب زندگی کنیم و نگذاریم شتاب به عادتی دائمی تبدیل شود.

مهم‌تر از همه، به خودتان اجازه دهید بدون احساس گناه کندتر پیش بروید.

استراحت کردن چیز لوکسی نیست؛ بلکه نیاز ضروری بدن است.

منبع: روزیاتو