حیوانات «معمار» چگونه چهرۀ زمین را تغییر میدهند؟

یک ارزیابی جهانی بیسابقه نشان داده که ۶۰۳ گونه از حیوانات وحشی به همراه پنج گروه دامی، با توانایی شگفتانگیزشان در معماری میتوانند چهرۀ زیستگاه طبیعیشان را تغییر دهند.
فرادید| بعضی از این حیوانات معمار به راستی اگر با مقیاس جثۀ خودشان در نظر گرفته شوند، کوهها را جابجا میکنند! برای نمونه مورچهها و موریانهها تپههای مرتفع میسازند و سگهای آبی به مسیرهای آبراههای ما نفوذ میکنند.
به گزارش فرادید، تحقیق تازۀ دانشمندان دربارۀ حیوانات معمار، همزمان با انتشار یک مطالعه دیگر انجام شده که به طور خاص روی تأثیر حیوانات معمار در اعماق زیر آب تمرکز دارد. محققان با اسکن هستههایی که از عمیقترین نقاط اقیانوس دریافتند چگونه حیوانات لانهساز مانند خیار دریایی و دیگر بیمهرگان، رسوبات را از راه شبکهای از تونلها جابجا میکنند.
موریانهها به معنای واقعی کلمه کوه میسازند.
حتی حیوانات کوچک هم قادر به خلق شاهکارهای مهندسی شگفتانگیز هستند. از ماهیهای بادکنکی با شگفتانگیزترین نمایشهای اظهار عشق در زمین با کندهکاری یک آشیانه کاربردی در شن که ۱۶ برابر اندازه خودشان است گرفته تا دامهایی که خاک را له و فشرده میکنند و موجب تخریب پوشش گیاهی و تولید گازهای گلخانهای میشوند.
تغییرات لرزهای در سطح کره زمین که توسط این مهندسان طبیعی ایجاد میشود را «مشارکتهای زمینگونه» مینامند و این تحقیق جدید نشان داده که تأثیر آنها در تولید انرژی با تأثیر صدها هزار سیل قابلقیاس است. تنوع شگفتانگیزی میان گونههایی از حیوانات معمار مشاهده شده که شامل حشرات، ماهیها، خزندگان، پرندگان و پستانداران میشود.
مشارکتهای زمینگونه یا ژئومورفیک حیوانات سالانه معادل حدود ۷۶.۰۰۰ گیگاژول انرژی تولید میکند، اما تلاشهای عظیم آنها ممکن است در معرض خطر باشد. تقریبا یکسوم گونههای معمار حیوانی شناساییشده، نادر، بومی یا در معرض خطر هستند، یعنی مشارکتهای زمینگونه آنها نیز ممکن است در معرض خطر قرار گیرد.
سگهای آبی درختان را قطع میکنند تا سدهای خود را بسازند و به این ترتیب چشمانداز را به طور کامل دگرگون میکنند.
این تحقیق نشان میدهد نقش حیوانات در شکلدهی به چشماندازهای زمین بسیار مهمتر از آن چیزی است که قبلاً شناخته شده بود. از ساخت تالابها توسط سگهای آبی گرفته تا ساخت تپههای خاکی توسط مورچهها، این فرآیندهای طبیعی متنوع بسیار حیاتی هستند، اما ما به دلیل کاهش تنوع زیستی در معرض خطر از دست دادن آنها هستیم.
این یافتهها نه تنها نمایانگر اهمیت حفظ تنوع زیستی هستند، بلکه در شکلدهی دوباره به چشماندازه به ما گزینههایی ارائه میدهند. احیای طبیعت وحشی میتواند قدرت حیوانات سختکوشی مانند سگهای آبی برای بازگرداندن زیستگاههای تخریبشده به حالت اولیهشان را کنترل کند و این نخستین بار نیست که به ارزش خدمات اکوسیستم توجه میشود.
مهندسان اعماق دریا
تپههای بلند موریانه در برزیل از فضا قابلمشاهده هستند، اما در اعماق دریا، نشانههای مهندسی بسیار ظریفتری وجود دارد. دانشمندان در این اعماق هستههایی را جمعآوری کردند و از اسکن میکروسیتی برای مشاهده آنچه در بستر دریا در حال وقوع است، استفاده کردند. آنها ردپای باقیمانده از حیواناتی را کشف کردند که در بستر دریا گودال میسازند و تغذیه میکنند و کف اقیانوس را شکل میدهند.
یک توده بزرگ از مدفوع خیار دریایی
خیارهای دریایی «مستعمرهگرد» به خاطر توانایی خود در دفع سالانه موادی معادل پنج برج ایفل از یک مرجان (که در آن زیست میکنند) معروف هستند؛ نوعی مهندسی اکوسیستم که نامش «برهمزدگی زیستی» است. برای این حیوانات، این راهی برای دسترسی به منابع پنهان در رسوبات است، اما اثر جانبی مفید آن مخلوط کردن رسوبات و بازسازی کف دریا است.
تأثیر برهمزدگی زیستی در عمق ۷.۵ کیلومتری زیر سطح اقیانوس مشابه است، جایی که محققان متوجه شدند دامنه متنوعی از زندگی دالانسازی وجود دارد که شامل خیارهای دریایی، کرمهای چندتار، دوکفهایها، ایزوپودها و گاستروپودها میشود.
این گروه از موجودات حین بلعیدن ذرات مواد آلی در رسوبات و جابجایی آنها هنگام گودالزدن، شبکههای مارپیچی از تونلها را ایجاد میکنند. این کار موجب آغاز یک فرآیند سهمرحلهای میشود که در آن تغذیهکنندگان فرصتطلب، گودالکنهای عمیقتر و گونههایی که در پرورش میکروبها نقش دارند وارد میشوند تا ببینند چه چیزی در دسترس است.
مدرک فعالیت آنها در تحلیلهای هستههای رسوبات از دره ژاپن در اقیانوس آرام مشاهده شده، منطقهای که در اعماق تاریک منطقه هادِل قرار دارد. این اکوسیستم بخشی نسبتاً ناشناخته از اقیانوس است، بنابراین درک نحوه تأثیر حیوانات گودالساز در چرخه مواد مغذی بخش مهمی از این معمای در حال حل است.
آنچه قبلاً بخش نسبتاً بیثمری از محیط دریایی در نظر گرفته میشد، در واقع پر از حیات است و یک سیستم خودپایدار بوجود میآورد که مدام مواد آلی را بازیافت میکند و از گونههای میکروبی حمایت میکند که اساس شبکه غذایی را شکل میدهند. این یافتهها اثرات بزرگی برای حفاظت از این گونههای پنهان دارند، به ویژه زمانی که استخراج معادن در اعماق دریا به عنوان یک روش کمتر مخرب برای دسترسی به فلزات مورد استفاده در باتری معرفی شده، اما ممکن است تهدیدی برای گونههای متعدد باشد.
مترجم: زهرا ذوالقدر