مدل‌سازی مسیر تکامل دایناسورها در دل صحرا و جنگل‌های آمازون
مطالعه‌ای جدید رازهای تازه‌ای از منشأ دایناسورها را آشکار کرده است. به گفته دانشمندان، بقایای اولین دایناسورها ممکن است در دل صحراهای سوزان و جنگل‌های انبوه، مانند صحرای بزرگ آفریقا و آمازون، مدفون شده باشند.
برخلاف تصور پیشین که دایناسورها را زاده جنوب قاره ابر قاره گندوانا می‌دانستند ردپای نخستین دایناسورها زیر شن‌های صحرا و انبوه درختان آمازون پنهان شده است.
شواهد تازه نشان می‌دهد نخستین دایناسورها احتمالاً در نزدیکی خط استوا پدید آمده‌اند؛ نه در جنوب ابر قاره گندوانا، آن‌گونه که تاکنون تصور می‌شد.
مطالعه‌ای جدید رازهای تازه‌ای از منشأ دایناسورها را آشکار کرده است. به گفته دانشمندان، بقایای اولین دایناسورها ممکن است در دل صحراهای سوزان و جنگل‌های انبوه، مانند صحرای بزرگ آفریقا و آمازون، مدفون شده باشند.
شناخته‌شده‌ترین موجودات منقرض‌شده
دایناسورها اگرچه از جمله شناخته‌شده‌ترین موجودات منقرض‌شده زمین به شمار می‌روند، اما رازهای بسیاری درباره خاستگاه آن‌ها همچنان ناشناخته باقی‌مانده است. پژوهشی تازه نشان می‌دهد برخلاف تصور قبلی مبنی بر پیدایش دایناسورها در جنوب ابر قاره گندوانا، این موجودات احتمالاً در مناطق گرمسیری و نزدیک به خط استوا ظهور کرده‌اند. این یافته نه‌تنها تاریخچه تکامل دایناسورها را دگرگون می‌کند، بلکه ممکن است تاریخ حیات آن‌ها را به پیش‌تر از ۲۳۰ میلیون سال قبل بازگرداند.
کشفی که تاریخ دایناسورها را بازنویسی می‌کند
به گفته جول هیث، نویسنده اصلی این مطالعه و دانشجوی دکتری در دانشگاه کالج لندن (UCL)، "دایناسورها بسیار مطالعه شده‌اند، اما هنوز دقیقاً نمی‌دانیم از کجا آمده‌اند. او توضیح می‌دهد شکاف‌های بزرگی در سوابق فسیلی وجود دارد که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت.
بر اساس فسیل‌های کشف‌شده تاکنون، تصور می‌شد دایناسورها برای نخستین‌بار در جنوبی‌ترین بخش‌های گندوانا ــ از جمله مناطقی که امروزه به برزیل، آرژانتین و زیمبابوه تعلق دارند ــ ظهور کرده‌اند.
اما پژوهش‌های جدید دیدگاهی متفاوت را مطرح می‌کند؛ بر اساس شبیه‌سازی‌های انجام‌شده، نخستین دایناسورها ممکن است در مناطق گرم و استوایی گندوانا، از جمله آمازون، صحرای آفریقا و حوضه کنگو، تکامل‌یافته باشند.
مدل‌سازی مسیر تکامل نخستین دایناسورها
هیث و همکارانش در این مطالعه، پراکنش نخستین دایناسورها را با استفاده از مدل‌سازی رایانه‌ای بازسازی کردند. آن‌ها روابط تکاملی شناخته‌شده بین گروه‌های ابتدایی دایناسورها و همچنین موانع جغرافیایی و اقلیمی که ممکن بود مانع حرکت این خزندگان شود را در مدل خود لحاظ کردند.
این پژوهشگران همچنین خلأهای موجود در سوابق فسیلی را به‌عنوان "اطلاعات گمشده" در نظر گرفتند؛ به این معنا که نبود فسیل در برخی مناطق، الزاماً به معنای عدم وجود دایناسورها در آن مناطق نیست.
نتایج نشان داد که نخستین دایناسورها در نواحی گرم و خشک نزدیک به خط استوا ظاهر شده‌اند؛ جایی که امروزه شامل جنگل‌های آمازون و بیابان‌های آفریقا می‌شود. این دایناسورها بسیار کوچک‌تر از گونه‌های بعدی خود بوده‌اند و اندازه‌ای مشابه مرغ یا سگ داشته‌اند.
چرا فسیل‌های بیشتری در این مناطق کشف نشده‌اند؟
هیث توضیح می‌دهد دلیل اصلی عدم کشف فسیل‌ها در این مناطق، شرایط دشوار جغرافیایی و بی‌توجهی تاریخی به آن‌هاست. دسترسی سخت به جنگل‌های انبوه یا بیابان‌های بی‌کران، اکتشافات فسیلی را محدود کرده است.
همچنین، کشف اخیر فسیل دایناسوری کوچک و رپتوری شکل در آمریکای شمالی که قدمتی حدود ۲۳۰ میلیون سال دارد، یافته‌های این مطالعه را تأیید می‌کند. این کشف نشان داد دایناسورها در آن زمان نه فقط در نیمکره جنوبی، بلکه در نیمکره شمالی نیز حضور داشته‌اند؛ چیزی که قبلاً فرض نمی‌شد.
سرآغاز گونه‌های تازه
مطالعه جدید نشان می‌دهد دایناسورهای اولیه به آب‌وهوای گرم و خشک خو گرفته بودند. فیلیپ منیون، دیرینه‌شناس و از نویسندگان این مقاله، می‌گوید: از میان سه گروه اصلی دایناسورها، گروه سوروپودها ــ شامل برونتوسور و دیپلودوکوس ــ علاقه خود به اقلیم‌های گرم را حفظ کردند.
در مقابل، دو گروه دیگر یعنی ددپایان (تروپودها) و پرنده‌ورکیان (اورنیتیشیان‌ها) احتمالاً توانایی تولید گرمای بدن را تکامل دادند و در نتیجه توانستند به نواحی سردتر و نزدیک به قطب‌ها مهاجرت کنند.
موجوداتی کوچک و گرمادوست
پژوهش جدید تصویری متفاوت از خاستگاه دایناسورها ارائه می‌دهد؛ تصویری که آن‌ها را موجوداتی کوچک و گرمادوست و استوایی نشان می‌دهد که در مناطق خشک و سوزان گندوانای باستانی ظهور کردند. اگر کشف فسیل‌های اولیه در نواحی همچون آمازون و صحراهای آفریقا تحقق یابد، آنگاه تاریخچه دایناسورها به زمانی فراتر از آنچه تاکنون تصور می‌شد بازخواهد گشت و رازهای تازه‌ای از تکامل این موجودات شگفت‌انگیز فاش خواهد شد.
منبع: همشهری
