کشف کوزه‌های دو هزار ساله در اعماق مدیترانه
یک تیم بین‌المللی از دانشمندان، سه کشتی غرق‌شده تاریخی را طی سفر باستان‌شناسی زیر آب سال گذشته در اعماق دریای مدیترانه کشف کردند.
فرادید| در این سفر اکتشافی، تصاویری با وضوح بالا از سه لاشه کشتی رومی که ابتدا توسط اقیانوس‌شناس، رابرت بالارد و باستان‌شناس، آنا مارگریت مک‌کان در دهه‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۰ کشف شد، گرفته شد. یافته‌های محققان روز پنجشنبه هفته قبل در جریان کنفرانس مطبوعاتی یونسکو در پاریس ارائه شد.
به گزارش فرادید، ۲۰ دانشمند از الجزایر، کرواسی، مصر، فرانسه، ایتالیا، مراکش، اسپانیا و تونس با کشتی تحقیقاتی فرانسوی آلفرد مرلین در یک سفر ۱۴ روزه بین آگوست و سپتامبر عازم شدند.
محققان با استفاده از زیردریایی‌های هدایت‌پذیر از راه دور یا به اختصار زهپاد (ROVs)، ساحل شِرکی تونس و کانال سیسیل ایتالیا را بررسی کردند.
این تیم از تجهیزات نقشه‌برداری و تصویربرداری زیرآبی این کشتی تحقیقاتی برای فهرست کردن کشتی‌های غرق‌شده‌ی مربوط به دوران باستان تا قرن بیستم استفاده کرد.
دانشمندان سال گذشته سفر خود در دریای مدیترانه را با کشتی تحقیقاتی آلفرد مرلین آغاز کردند.
زهپادها به اعماق غیرقابل‌دسترس انسان شیرجه زدند تا از لاشه‌ها و مصنوعات پیرامون آن‌ها عکس و فیلم بگیرند. یک زهپاد به نام آرتور توانست به عمق ۲۲۹۶ تا ۲۹۵۲ فوتی (۷۰۰ تا ۹۰۰ متری) برسد.
ساحل اسکرکی در تنگه سیسیل که در امتداد یک مسیر پر تردد در دریای مدیترانه قرار دارد، یکی از خطرناک‌ترین مناطق دریایی است. آب‌های کم‌عمق آن دارای بستر به شدت صخره‌ای است که برخی از آن‌ها کمتر از ۳.۲ فوت (۱ متر) زیر سطح آب هستند.
برجستگی های صخره‌ای را می‌توان درست زیر سطح صخره‌های کیث مشاهده کرد.
همین ویژگی‌های خطرناک ساحل اسکرکی بیش از ۳۰۰۰ سال (از جمله در دوران جنگ جهانی دوم) موجب غرق شدن کشتی‌های تجاری باستانی شده است. از آنجا که این منطقه، نقطه‌ی تماس بین فرهنگ‌های متعددی بوده که از دریای مدیترانه عبور می‌کردند، مورد توجه محققان است.
یک زهپاد به نام هیلاریون از خطرناک‌ترین منطقه ساحل اسکرکی به نام صخره‌های کیت پایین رفت تا نخستین مطالعه‌ی دقیق کف اقیانوس را انجام دهد. در امتداد کف فلات قاره تونس، سه کشتی قرار داشتند که قبلاً برای محققان ناشناخته بودند.
دو تا از کشتی‌های غرق‌شده احتمالا مربوط به اواخر قرن نوزدهم یا آغاز قرن بیستم هستند، از جمله یک لاشه‌ی فلزی موتوردار بزرگ بدون هیچ اثری از محموله. در آن لاشه، محققان خاطرنشان کردند لنگرکش‌ها که از آن‌ها برای پایین آوردن قایق‌های نجات استفاده می‌شد رو به بیرون بودند به این معنی که هر خدمه‌ی می‌توانسته کشتی را ترک کند. کشتی دوم احتمالاً یک قایق ماهیگیری چوبی بوده است.
یکی از کشتی‌های غرق‌شده در فلات قاره تونس
کشتی غرق‌شده‌ی سوم احتمالاً یک کشتی تجاری بین قرن نخست قبل از میلاد و قرن دوم بوده است. زهپاد مصنوعاتی را مشاهده کرد که به نظر آمفورا یا کوزه‌های بلند و دو دسته‌ای با گردن‌های باریک بود که یونانی‌ها و رومی‌ها احتمالاً برای نگهداری شراب از آن استفاده می‌کردند.
این تیم امیدوار است با بررسی آرشیوها بتواند اسامی کشتی‌های غرق‌شده را کشف کند، زیرا هیچ یک از آن‌ها به راحتی قابل‌شناسایی نبودند.
در این سیاحت اکتشافی در امتداد فلات قاره ایتالیا از سه کشتی غرق‌شده رومی مربوط به قرن نخست قبل از میلاد تا قرن نخست بازدید شد که دو کشتی تجاری و یک کشتی باری بود. هر سه لاشه حاوی دست‌سازه‌هایی از جمله آمفورا، سرامیک، مصالح ساختمانی، کوزه، گلدان و لامپ بودند.
این اقلام احتمالاً بخشی از تجارت بین فرهنگ‌هایی بوده که هزاران سال پیش از دریای مدیترانه عبور می‌کردند.
کشتی‌های غرق‌شده رومی در فلات قاره ایتالیا حاوی کوزه‌های دسته‌داری به نام آمفورا بودند.
باربارا داوید، باستان‌شناس زیرآبی و مدیر نظارت ملی میراث فرهنگی زیرآبی در ایتالیا گفته است: «ما در حال نگارش صفحه جدیدی در تاریخ تجارت هستیم. به لطف تجزیه و تحلیل محموله، می‌توانیم روابط میان کشورهای مدیترانه و تجارت دریایی را که بخش‌های مختلف دریای مدیترانه را به هم متصل می‌کرده، مطالعه کنیم.»
کشتی‌های غرق‌شده و مصنوعات آن‌ها از زمان کشف بین سال‌های ۱۹۸۸ تا ۲۰۰۰ بطرز شگفت‌آوری دست‌نخورده باقی مانده‌اند.
لاشه‌ها ابتدا خارج از آب‌های ساحلی بودند، به این معنی که آثار باستانی آن‌ها به آسانی هدف غارت بود. در حال حاضر، مناطق اطراف این کشتی‌های غرق‌شده تحت کنوانسیون ۲۰۰۱ یونسکو از سوی سازمان میراث فرهنگی زیرآبی محافظت می‌شود.
سرامیک‌های پراکنده‌ی کف دریا از یک کشتی رومی باستان
لازار الوندو آسومو، مدیر مرکز میراث جهانی یونسکو گفته است: «ما پتانسیل عظیم و اهمیت میراث فرهنگی زیرآبی را درک می‌کنیم.»
یونسکو فعالانه خود را متعهد به حمایت از کاوش‌های باستان‌شناسی زیرآبی از این نوع در سراسر جهان کرده است. دریای مدیترانه با تاریخ بسیار غنی و کشتی‌های غرق‌شده و مکان‌های باستان‌شناسی بی‌شمارش، صحنه‌ی منحصر به فرد و جذابی برای چنین سفرهایی است.
مترجم: زهرا ذوالقدر
