محققان در حال خواندن متون کشف شده در معبد مصری «خدای تمساح» هستند
«حالت چطور است؟ حال همسرت چطور است؟ چه خبر از . . .؟» این‌ها جملاتی از نامه‌های خصوصی نوشته‌شده در مصر باستان هستند که در معبد خدای تمساح کشف شده‌اند.
فرادید| کارولین آرلت دکترای مصرشناسی خود را از دانشگاه یولیوس ماکسیمیلیانست وورتسبورگ (JMU) دریافت کرد. او سال ۲۰۰۹ به عنوان محقق در پروژه‌ای که متمرکز بر معبدی در منطقه فیوم مصر بود به این دانشگاه بازگشت.
به گزارش فرادید، او اکنون یک پروژه تحقیقاتی جدید را بر اساس معبد دیگری در فیوم آغاز کرده است: پروژۀ بررسی متون دورۀ بطلمیوسی که در معبد سوکنوپایو نِسوس کشف شدند. تحقیق او روی ۷۵ سند از این معبد متمرکز خواهد بود که بیش از ۲۲۰۰ سال پیش روی پاپیروس و به زبان دموتیک توسط تسنوفیس، پسر مارس نوشته شده‌اند که خود را «نویسنده کاهنان» معرفی کرده است.
سوکنوپایو نسوس یک سکونتگاه مصری در حوضه فیوم بود، جایی که دریاچه‌ای که از شاخه‌ای از نیل تغذیه می‌کرد در آن قرار داشت. امروزه این منطقه حدود دو ساعت با اتومبیل از قاهره فاصله دارد. در این معبد سوکنوپایوس یا همان «خدای تمساح» به عنوان خداوند آب و نماد باروری پرستش می‌شد.
ویرانه‌های معبد سونوکپایو نسوس
چیزی که این معبد را خاص می‌کند این است که آرشیو آن حفظ شده است. به گفته آرلت، این آرشیو یکی از معدود آرشیوهای معبد مصری از این دوره است. او به دوره بین ۱۸۰ تا ۱۲۰ پیش از میلاد در دوران بطلمیوسی اشاره می‌کند که از ۳۲۳ تا ۳۰ پیش از میلاد طول کشید. آن زمان، مصر تحت حکومت پادشاهان بطلمیوسی بود؛ یک سلسله مقدونی که نامش را از بطلمیوس (یکی از ژنرال‌های اسکندر مقدونی) گرفته بود که نخستین پادشاه بطلمیوسی مصر شد.
ممکن است این متون بخشی از آرشیو خصوصی یک نویسنده معبد بوده باشند که شاید پس از بازنشستگی آن‌ها را در اتاقی ذخیره کرده و بعدها فراموش شده باشند. با این حال، نمی‌توان با قطعیت این موضوع را تعیین کرد. ما نمی‌دانیم این پاپیروس‌ها کجا یافت شدند. آرلت توضیح می‌دهد که آن‌ها از غارت به دست آمدند و در نیمه دوم قرن نوزدهم توسط دو پاپیروس‌شناس بریتانیایی خریداری شدند. در نتیجه، همچنان روشن نیست آیا این اسناد از معبد برداشته شدند یا متعلق به خانه نویسنده بوده‌اند.
علاوه بر این، خریداران فقط به پاپیروس‌های یونانی علاقه‌مند بودند، بنابراین متون دموتیک را به یک همکار در آکسفورد دادند که هیچگاه آن‌ها را مطالعه نکرد. این اسناد اکنون در موزه اشمولیان هنر و باستان‌شناسی در آکسفورد هستند و بیشتر آن‌ها هنوز تجزیه و تحلیل نشده‌اند.
میان این پاپیروس‌ها قطعات و همچنین متون کامل زیادی وجود دارد. آن‌ها بیشتر شامل اسناد اداری می‌شوند: نامه‌های ارسال‌شده به معبد یا نوشته‌شده از معبد، پرسش‌هایی که خطاب به اوراکل (سروش معبد) مطرح شده، گواهینامه‌ها، حساب‌ها، فهرست‌ها و رسیدها.
کارولین آرلت با متونی مانند این کار می‌کند. در این مورد، یک درخواست ناقص برای اجاره معبد است.
آرلت می‌گوید این متون حاوی اطلاعات کلیدی درباره زندگی در معبد بیش از ۲۰۰۰ سال پیش هستند، هم از نظر شیوه‌های مذهبی و هم از نظر مدیریت اقتصادی. ما می‌دانیم معبد برخی انحصارات داشته و آن‌ها را به طور دوره‌ای اجاره می‌داده است. این انحصارات شامل خدمات کشتی مسافربر و باربر در دریاچه، یک خشکشویی، یک کارخانه آبجو و اراضی کشاورزی مختلف میشده است.
آرلت از بین پاپیروس‌های بررسی‌شده، ۱۵ پیشنهاد اجاره شناسایی کرده که در آن‌ها متقاضیان پیشنهادات مالی خود را برای به دست آوردن امتیازات معبد شرح داده‌اند. رسیدهایی که تأییدکننده این پرداخت‌ها هستند نیز پیدا شده‌اند. این نوع اسناد بسیار نادر هستند.
کارولین آرلت مسئول رونویسی این ۷۵ متن انتخاب‌شده خواهد بود، یعنی آن‌ها را به سیستم مدرن نوشتاری تبدیل، ترجمه، تجزیه و تحلیل، تفسیر و منتشر خواهد کرد، همراه با عکس‌ها. با این حال، بسیاری از این پاپیروس‌ها نیاز به بازسازی قبل از مطالعه دارند. وضعیت پاپیروس‌ها پس از اینکه ۲۰۰۰ سال در شن‌ها دفن شدند و بیش از یک قرن بین برگ‌های کاغذ در آکسفورد نگهداری شدند، بسیار نامناسب است.
«دموتیک» هم یک اصطلاح زبانی است و هم یک سیستم نوشتاری در مصر باستان که از قرن هفتم پیش از میلاد تا قرن سوم میلادی استفاده میشده است. کارولین آرلت اعتراف می‌کند عاشق رمزگشایی دموتیک است. با این حال، کار او صرفاً خواندن و ترجمه بطور خطی نیست. برخی پاپیروس‌ها تنها چند سانتیمتر عرض دارند و طول متن آن‌ها بین ۱۰ تا ۲۵ خط است، اما ممکن است ترجمه یک کلمه بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول بکشد. گاهی اوقات حتی پس از تمام این تلاش‌ها، معنی آن کلمه همچنان دشوار است.
گاهی اوقات کلمات ناشناخته‌ای ظاهر می‌شوند که نیاز به مهارت‌های استنتاجی دارند. خوشبختانه، ما منابعی از زبان مصری باستان داریم و می‌توانیم استنباط کنیم کلمه موردنظر در زمان‌های قدیم چگونه تلفظ میشده یا چگونه به زبان قبطی تحول یافته است. همچنین ممکن است کلمه از یونانی قرضی شده باشد، . آرلت به لطف این فرآیند، اغلب موفق به حل معمای کلمات ناشناخته قبلی می‌شود، هرچند همیشه در این کار موفق نیست.
مترجم: زهرا ذوالقدر
