نبرد تمام عیار در عروس دریای سرخ

طی چند روز اخیر خبرهایی منتشر شده دال بر اینکه شهر ساحلی «الحدیده» یمن که به «عروس دریای سرخ» معروف است و ۲۶۶ کیلومتر با صنعا پایتخت یمن فاصله دارد، در آستانه سقوط قرار گرفته و نیروهای وابسته به منصور‌هادی، رئیس‌جمهور فراری یمن، با حمایت ائتلاف سعودی به‌زودی این شهر راهبردی را تصرف خواهند کرد.

تصرف این شهر از سوی ائتلاف سعودی به‌معنای تنگ‌تر شدن حلقه محاصره صنعا و افزایش فشارها علیه ارتش و کمیته‌های مردمی خواهد بود. در مقابل ارتش و کمیته‌های مردمی یمن معتقدند که ادعای سقوط الحدیده، ادعایی کاملا بی‌اساس است.

در همین رابطه الجزیره در گزارش ۲۹ مه ‌۲۰۱۸ نوشت پس از چند روز درگیری سنگین، نیروهای یمنی می‌گویند تا ۲۰ کیلومتری بندر الحدیده که تحت کنترل حوثی‌ها است، پیشروی کرده‌اند. الجزیره می‌نویسد این بندر شاهرگ حیاتی میلیون‌ها یمنی است؛ زیرا آنها مواد غذایی و دارویی خود را از این بندر به‌دست می‌آورند.به نوشته الجزیره به نقل از رسانه‌های محلی، حوثی‌ها روز دوشنبه ۷ خردادماه ۹۷ متحمل عقب‌نشینی سنگینی شدند و پس از اینکه نیروهای ائتلاف عربی چندین منطقه در امتداد دریای سرخ را تصرف کردند، استاندار منصوب حوثی‌ها هم گریخت.

ترکی المالکی، سخنگوی نیروهای ائتلاف عربی گفت: «ارتش یمن با حمایت نیروهای ائتلاف در ۲۰ کیلومتری الحدیده موضع گرفته و عملیات نظامی ادامه دارد.» طی چند روز گذشته اخباری غیررسمی از عربستان به رسانه‌های خبری درز شد مبنی بر اینکه دولت عربستان به آمریکا اعلام کرده که ظرف چند روز آینده «غائله یمن» یکسره خواهد شد و دیگر نیازی به مذاکره با برخی طرف‌های رقیب منطقه‌ای نیست.

شاید این پیشروی ارتش یمن با حمایت ائتلاف عربی در این راستا قابل تحلیل باشد. ائتلاف عربی به رهبری عربستان و با مشارکت چندین کشور عربی در سال ۲۰۱۵ حملات خود به یمن را برای عقب زدن حوثی‌ها شروع کردند و تاکنون این جنگ ادامه دارد. از آن زمان تاکنون، بیش از ۱۰ هزار نفر کشته و بسیاری هم زخمی شدند.

الجزیره می‌نویسد ائتلاف نظامی علیه یمن بیش از ۱۶ هزار حمله هوایی از مارس ۲۰۱۵ به این سو انجام داده است. در این مدت بیش از ۱۵۰۰ منطقه مسکونی، بیش از ۲۰۰ مدرسه، ۶۰ کارخانه و ۴۴ مسجد از سوی ائتلاف عربی منهدم شده است.

در پی این حملات بود که یگان‌های مردمی یمن موشک‌هایی از نوع قاهر، برکان، زلزال، بدر، اسکاد بی و ... را - که براساس برخی تخمین‌ها برد آنها از ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر متغیر است- به سوی ریاض، جیزان، تعز و برخی شهرهای دیگر عربستان شلیک کردند. در هر حال، به نوشته الجزیره، نبرد در الحدیده که سومین شهر بندری بزرگ در یمن و دروازه ورود کالاها، مواد غذایی و دارو محسوب می‌شود، اوایل سال‌جاری بدتر شد.

ائتلاف عربی معتقد است دلیل این «بدتر شدن» حملات موشکی حوثی‌ها به ریاض و شهرهای عربستان است؛ درحالی‌که حوثی‌ها معتقدند وقتی ائتلاف عربی بمباران می‌کند، ایرادی بر آن وارد نیست؛ اما اگر گلوله‌ای از ما شلیک شود مرتکب اشتباه فاحش شده‌ایم.

ریاض معتقد است الحدیده نقطه‌ای است که از طریق آن برخی رقبا و طرف‌های منطقه‌ای سلاح به حوثی‌ها می‌رسانند.سازمان ملل هشدار داده هرگونه عملیاتی با هدف تسخیر این بندر به معنای اختلال در ورود کشتی‌های امدادرسان به یمن است که ۷۰ درصد این کشتی‌ها از مناطق تحت کنترل حوثی‌ها می‌گذرد. در این صورت، چشم‌انداز قحطی گسترده در یمن نمایان‌تر خواهد شد.

«جرالد فیرستین»، سفیر سابق آمریکا در یمن و مدیر موسسه خاورمیانه، در توییتی نوشت: «مساله این نیست که آیا ائتلاف می‌تواند الحدیده را بگیرد یا نه. این چیزی است که بعدا می‌توانند انجام دهند. آیا ائتلاف می‌تواند از کنترل این بندر در راستای تضمین عرضه کمک‌های بشردوستانه بدون توقف استفاده کند یا خیر؟» منظور وی این است که اکنون این کمک‌ها بدون توقف ارائه می‌شود؛ چراکه بندر در اختیار حوثی‌ها است و از این بابت نگرانی نیست؛ اما بعد از کنترل احتمالی نیروهای ائتلاف ممکن است نیروهای حوثی با عملیات‌های ایذایی مانع عبور ایمن کالاها شوند و در این صورت، تقصیر بر گردن ائتلاف عربی است.

تهاجم علیه الحدیده به‌صورت مشترک از سوی چند گروه انجام می‌شود: گروه «مقاومت ملی» که گروهی است متشکل از مبارزان وفادار به علی عبدالله صالح، رئیس‌جمهور سابق یمن؛ گروه «مقاومت تهامه» که گروهی از مبارزان وفادار به عبدربه منصور‌هادی، رئیس‌جمهور فراری و در تبعید یمن، هستند و گروه «تیپ غول پیکر» که واحدی است نخبه تحت حمایت امارات.
توان موشکی حوثی‌ها

سازمان بهداشت جهانی تخمین زده که جنگ در یمن «بدترین رکورد ابتلا به وبا» را در یمن به جا گذاشته است. سازمان ملل هم می‌گوید ۲۲ میلیون نفر نیازمند کمک‌های فوری هستند و ۸ میلیون هم در آستانه قحطی قرار دارند.

اکنون سوالی که در برخی محافل مطرح شده این است که با وجود محاصره یمن، شیوع قحطی و وبا در این کشور فقیر، حوثی‌ها چگونه به توان نظامی و افزایش برد موشک‌های خود دست یافته‌اند؟ پیش از پاسخ باید گفت، برخی آمارها حاکی از این است که از زمان آغاز تجاوز عربستان به یمن در سال‌جاری میلادی دست‌کم ۹۰ موشک بالستیک به مراکز نظامی و فرودگاه‌ها و تاسیسات نفتی عربستان شلیک شده است.

ظاهرا حوثی‌ها برای ارزیابی دقت و برد موشک‌های خود، شهرهای ریاض را به منزله آزمایشگاه تصور می‌کردند. برخی کارشناسان یمنی بر این باورند که در گذشته حوثی‌ها با مشکلات عدیده‌ای در مهار سیستم کنترل موشک‌های پیشرفته‌ای مانند «اسکاد» روسیه و «موسودان» کره‌شمالی مواجه بودند و این موضوع باعث کاهش دقت اصابت موشک‌ها و انحراف تعدادی از این موشک‌ها از اهداف موردنظر به میزان ۲۰۰ تا ۴۰۰ متر می‌شد.

این مشکل تا زمان شلیک موشک بالستیک به فرودگاه ریاض در نوامبر گذشته ادامه پیدا کرد؛ اما در آن زمان سیستم هدف‌گیری موشک‌ها دقیق‌تر شده و اصابت به هدف با دقت بالا انجام گرفت. الاخبار در گزارشی در این زمینه می‌نویسد، گفته می‌شود زرادخانه موشکی حوثی‌ها «تقریبا» از این قرار است: موشک‌های زمین به زمین با برد حدود ۱۲۰ کیلومتر، موشک‌های با برد حدود ۳۲۰ کیلومتر و موشک‌هایی از نوع «اسکاد بی» که آنها را در دهه ۸۰ قرن گذشته میلادی از اتحاد جماهیر شوروی خریداری کرده است، موشک‌های روسی «توشکا» با برد ۱۲۰ کیلومتر و موشک‌های با برد متوسط «موسودان بی ام» که برد آن از موشک‌های اسکاد و توشکا بیشتر است و دولت یمن در جریان قراردادی نظامی با کره‌شمالی در سال ۱۹۹۸ آنها را خریداری کرده است.

در اینجا سوال اصلی مطرح می‌شود که حوثی‌ها چگونه توانستند برد موشک‌های خود را افزایش دهند؟ برخی منابع نظامی می‌گویند در پی سقوط بغداد، پایتخت عراق، به‌دست نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۱۳، صنعا مبادرت به جذب بیش از ۲۰۰ کارشناس نظامی عراقی کرد و آنها را در اردوگاه‌های ویژه خود که تحت فرماندهی «احمد علی عبدالله صالح»، فرزند رئیس‌جمهور سابق یمن، اداره می‌شد، به کار گرفت.

بخشی این افراد نیز در لشکر اول زرهی به فرماندهی سرتیپ «علی محسن الاحمر» حضور داشتند که در آن زمان معاون رئیس‌جمهور یمن بود و در ریاض پایتخت عربستان اقامت داشت. با تسلط جنبش انصارالله بر صنعا، بخش تولیدات نظامی نیز که کارشناسان خبره یمنی به همراه ژنرال‌های فراری از بغداد نظارت آن را در اختیار داشتند، به‌دست نیروهای انصارالله افتاد.

از جمله اقدامات صورت‌گرفته در این بخش توسعه موشک‌های روسی و کره‌شمالی با استفاده از تجربیات ژنرال‌های عراقی بود. ژنرال علی محسن الاحمر تمام این موارد را از ریاض مخفی کرده بود و تلاش داشت ضمن همراهی با ادعاهای ریاض، برخی رقبای منطقه‌ای را به مداخله در یمن و حمایت از انصارالله از طریق ارسال کارشناس و موشک متهم کند.