شگفتی‌های اسکار ۲۰۱۹

سه‌شنبه‌ای که گذشت، اتفاق‌های مهمی را در حوزه ادبیات و سینما رقم زد. از یک سو فهرست نامزد‌های کوتاه اسکار اعلام شد و از سوی دیگر در حوزه ادبیات، جایزه «بولینگن» برندگانش را شناخت و جایزه «ادگار آلن پو» هم نامزدهایش را اعلام کرد.

هر سه اتفاق در حوزه خود، اهمیت بسیاری دارند. با این حال همیشه اسکار معروف‌تر بوده و مهم‌تر جلوه کرده است. نامزد‌های اعلام شده از سوی آکادمی مثل هر سال شگفتی‌های بسیاری به دنبال داشت. یکی از آن‌ها نامزد شدن دو فیلم در ۱۰ بخش است که در جایزه اسکار کمتر اتفاق افتاده است.

شاید خبر مهم دیگر، حذف فیلم «سوختن» نماینده کره جنوبی از فهرست نامزد‌های بهترین فیلم خارجی زبان بود. فیلم تحسین شده و محبوبی که در سال گذشته بار‌ها توانست نظر مثبت منتقدان و مخاطبانش را جلب کند. اما اعلام نامزد‌های جایزه آکادمی رکورد‌هایی را هم بر جا گذاشته است.

اتفاق‌هایی که با گذشت بیش از ۹۰ دوره از برگزاری این رویداد، حالا دیگر مهم و اثرگذار شده‌اند. با اعلام نامزد‌های اسکار سال ۲۰۱۹ روشن شد که زنان بیش از هر زمان دیگر موفق شدند تا در میان نامزد‌های این دوره جای بگیرند. زنان با کسب ۲۸ درصد از نامزدی‌های فهرست اسکار ۲۰۱۹ بیش از هر زمان دیگر موفق ظاهر شدند.

در میان نامزد‌ها ۵/ ۲۷ درصد از نامزدی‌های سال ۲۰۱۹ به زنان تعلق گرفت که اندکی بیشتر از پارسال است که با رقم ۸/ ۲۶ درصد رکوردشکن شده بود. از میان ۲۲۵ نامزد امسال در ۲۴ بخش رقابتی، از ۶۲ زن نام برده شد که در مقایسه با ۵۷ زن از ۲۱۳ نفر متعلق به سال پیش و ۴۸ زن از میان ۲۱۱ زن متعلق به سال ۲۰۱۷، این رقم از همه بالاتر است.

آمار‌های تاریخی
فیلم «روما» ساخته آلفونسو کوارون و «سوگلی» ساخته یورگوس لانتیموس هر یک در ۱۰ بخش نامزدی اسکار را کسب کرده‌اند. از میان این دو فیلم، «روما» بیشتر جلب توجه کرده است. نت‌فلیکس با این فیلم برای نخستین بار نامزد بهترین فیلم اسکار شده است.

این کمپانی فیلمسازی تاکنون ۱۴ بار با آثارش نامزدی اسکار را کسب کرده و دو جایزه در سال ۲۰۱۴ دریافت کرده است، اما هرگز به بخش بهترین فیلم راه نیافته بود. در حالی که «روما» نامزدی در بخش‌های بهترین کارگردان، بهترین بازیگر نقش اصلی، بهترین فیلم‌نامه اورجینال، بهترین فیلم خارجی زبان، بهترین طراحی تولید، بهترین تدوین و میکس صدا، و بهترین بازیگر زن نقش مکمل را کسب کرد و یک نامزدی نیز در بخش بهترین فیلمبرداری به دست آورد، اما هیچ یک از این نامزد‌ها برای نت‌فلیکس اولین نبود و در واقع آنچه «روما» برای نت‌فلیکس به ارمغان آورد برای نخستین بار نامزدی در بخش «بهترین فیلم» بود.

از سال ۲۰۱۴ که نت‌فلیکس با «میدان» راهی رقابت‌های اسکار شد تاکنون ۱۴ نامزدی اسکار کسب کرده بود که از آن میان ۷ مورد برای مستند بلند بود، در سال ۲۰۱۷ نیز برای «ایکاروس» جایزه این بخش را از آن خود کرد.

این کمپانی ۳ نامزدی نیز برای مستند کوتاه در کارنامه دارد که سال ۲۰۱۷ برای «کلاه سفیدها» جایزه این بخش را هم دریافت کرد. در عین حال نامزدی «روما» در بخش فیلم خارجی زبان نهمین نامزدی برای مکزیک در این بخش است. این کشور در سال‌های ۱۹۶۰، ۱۹۶۱، ۱۹۶۲، ۱۹۷۵، ۲۰۰۰، ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶ و ۲۰۱۰ نامزد بخش فیلم خارجی زبان شده بود.

کسب نامزدی در چهار بخش اصلی
در همین حال کوارون پنجمین فردی است که تاکنون در تاریخ اسکار موفق شده که در ۴ بخش مختلف اصلی برای یک فیلم نامزد شود. وارن بیتی دو بار این موفقیت را در سال ۱۹۷۸ برای «بهشت نمی‌تواند منتظر بماند» و «سرخ‌ها» در سال ۱۹۸۱ کسب کرده بود که نامزدی در بخش بهترین فیلم، فیلم‌نامه غیراقتباسی، مرد نقش اصلی و بهترین کارگردان بود.

اورسون ولز نیز سال ۱۹۴۲ برای «همشهری کین» نامزدی بهترین فیلم‌نامه اوریجینال، بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر را کسب کرد. تهیه‌کننده «روما» یعنی گابریلا رودریگز نیز نخستین زن اسپانیایی است که نامزدی اسکار بهترین فیلم را کسب می‌کند.

بعد از هفت سال دوباره یک فیلم سیاه و سفید به بخش نامزد‌های اصلی جایزه اسکار راه پیدا کرده است. آخرین فیلم سیاه و سفیدی که به‌عنوان بهترین فیلم اسکار انتخاب شد «آرتیست» در سال ۲۰۱۲ بود. تنها دو فیلم سیاه و سفید دیگر این جایزه را دریافت کرده‌اند که شامل «آپارتمان» بیلی وایلدر در سال ۱۹۶۰ و «فهرست شیندلر» استیون اسپیلبرگ در سال ۱۹۹۴ است. آیا روما این طلسم هفت ساله را می‌شکند؟

کسب نامزدی کارگردانی و فیلمبرداری با هم
از سال ۱۹۶۶ این نخستین بار است که چند فیلم سیاه و سفید در یک سال چنین موفقیت‌هایی را کسب می‌کنند. در عین حال «جنگ سرد» به کارگردانی پاولیکوفسکی هم نامزدی بهترین فیلمبرداری و هم بهترین کارگردانی را به همراه داشته و کوارون نیز با «روما» در این دو بخش نامزد شده است.

این اولین بار است که همزمان دو کارگردان در این دو بخش نامزد اسکار شده‌اند. «روما» با کسب جوایز سال از جمله دو جایزه گلدن گلوب، شیر طلای جشنواره فیلم ونیز، ۴ جایزه از منتخب منتقدان، یک جایزه فیپرشی ویژه، و فهرستی از راه‌یافتن‌ها در میان ۱۰ فیلم برتر سال، نشان داده که از فیلم‌های محبوب سال است.

ناکامی کره جنوبی
در عین حال فیلم تحسین شده «سوزاندن» از سینمای کره جنوبی به فهرست نامزد‌های بخش اسکار خارجی زبان راه نیافت تا این کشور حتی برای اولین بار نتواند نامزدی این بخش را به دست آورد. این فیلم امید‌های زیادی را در میان شهروندان کره‌ای ایجاد کرده بود، اما آکادمی فیلم لی چانگ-دونگ، فیلمساز ۶۵ ساله کره‌ای را که برمبنای داستانی کوتاه از هاروکی موراکامی شکل گرفته، نادیده گرفت. با این حال صنعت فیلم کره و دوست‌داران سینما به این فیلم می‌بالند.

پلنگ سیاه با موفقیت تاخت
یکی دیگر از اتفاق‌های خاص امسال انتخاب «پلنگ سیاه» به‌عنوان نخستین فیلم در تاریخ سینماست که در حالی نامزدی اسکار را کسب کرده که از داستانی مصور اقتباس شده است. این نخستین افتخار برای کمپانی مارول است که فیلمی از کتاب کمیک نامزدی بهترین فیلم سال را کسب می‌کند.

فیلم رایان کوگلر فروشی ۳/ ۱ میلیارد دلاری را کسب کرد و علاوه بر نامزدی بهترین فیلم در بخش بهترین طراحی لباس، بهترین طراحی تولید، تدوین صدا، میکس صدا، موسیقی و ترانه نامزد اسکار شد. حتی سال ۲۰۰۸ فیلم تحسین شده کریستوفر نولان یعنی «شوالیه تاریکی» نیز نامزدی بهترین فیلم اسکار را کسب نکرده بود. ماه آگوست امسال آکادمی با وضع قانون جدیدی فیلم‌های مردم پسند را مجاز به حضور در این بخش کرد.

اولین نامزدی کارگردانی برای اسپایک لی
در عین حال با معرفی نامزد‌های امسال اسپایک لی برای نخستین بار به فهرست بهترین کارگردان‌های سال راه یافت. او برای فیلم «کوکلاکس کلان سیاه‌پوست» این جایگاه را به‌دست آورد.