پوپولیست‌ترین رهبران دنیا چه کسانی هستند؟

فرادید | تحلیل سخنرانی‌های ۱۴۰ رهبر جهان شامل نخست وزیران، روسای جمهور و صدراعظم‌های ۴۰ کشور، نشان می‌دهد تعداد رهبران پوپولیست از سال ۲۰۰۰ در جهان ۲ برابر شده است.

این پژوهش، که توسط گاردین و تحت نظارت یک گروه علمی-پژوهشی با عنوان «تیم پوپولیسم» Team Populism انجام شده است، همچنین روند تدریجی پوپولیستی شدن استدلال‌های رهبران جهان را نشان می‌دهد، که سیاست را عرصه‌ی مبارزه‌ی بین نیرو‌های خیر و شر یا بین اراده‌ی مردم معمولی و نخبگان فاسد و منفعت طلب می‌بینند.

گروه علمی-پژوهشی «تیم پوپولیسم» شبکه‌ای از اندیشمندان سیاسی در سراسر جهان است که پیشتازان استفاده از روش «تحلیل متنی» در مطالعات پوپولیسم هستند. نتیجه‌ی پژوهش‌های این گروه در پایگاه اطلاعات داده‌ی جهانی پوپولیسم Global Populism Database، که جامع‌ترین و قابل اعتمادترین ردیاب گفتمان پوپولیستی در جهان است، گردآوری می‌شود.

بعد از تحلیل سخنرانی‌های رهبران سیاسی و با توجه به اینکه سخنرانی‌های آن‌ها تا چه اندازه حاوی ایده‌های پوپولیستی بود، به هر یک امتیازی داده شد. این امتیاز یک نمره‌ی میانگین است که میزان پوپولیست بودن افراد را نشان می‌دهد.

پژوهشگران به سخنرانی‌های رهبران سیاسی نمره‌ای از ۰ تا ۲ دادند که ۰ به معنی کمترین و ۲ به معنی بیشترین حد از پوپولیست بودن است.

بر اساس این پژوهش، میانگین امتیاز پوپولیسم، در همه‌ی ۴۰ کشوری که در این پژوهش مورد نظر بودند، از سال ۲۰۰۰ تا کنون دوبرابر شده و از ۰.۲ به ۰.۴ رسیده است.

تعداد کشور‌هایی که در طبقه بندی «تقریبا یا نسبتا» پوپولیست جای می‌گیرند-با میانگین نمره‌ی ۰.۵ به بالا-از سال ۲۰۰۴ تا کنون دوبرابر شده و از ۷ مورد به ۱۴ مورد رسیده است.

بر طبق این پژوهش پوپولیست‌ترین کشور دنیا ونزوئلا و پوپولیست‌ترین رهبر در پایگاه داده‌های پوپولیستی، هوگو چاوز است.

کشور‌های هند، آمریکا، مکزیک و برزیل در انتخابات اخیر خود تبدیل به کشور‌های پوپولیست شده اند و تا پیش از این در سخنرانی رهبران آن‌ها نشانه‌های پوپولیسم دیده نشده بود.

تا نخستین سال‌های دهه‌ی ۲۰۰۰ میلادی، کشور‌های ونزوئلا، آرژانتین، و ایتالیا تنها کشور‌هایی در دنیا بودند که با جمعیتی بیشتر از ۲۰ میلیون نفر رهبران پوپولیستی در راس حکومت هایشان قرار داشت.

اما باشگاه رهبران پوپولیست در فاصله‌ی سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹، با به قدرت رسیدن رافائل کوره آ. در اکوادور، اوا مورالس در بولیوی، میراک توپولانیک در جمهوری چک، و همینطور آغاز گرایش رجب طیب اردوغان در ترکیه و ولادیمیر پوتین در روسیه به بلاغت‌های پوپولیستی، گسترش چشمگیری یافته است.

اما بیشترین میزان گسترش مربوط به ۵ سال اخیر است که طی آن رهبران پوپولیستی در اروپای مرکزی و شرقی روی کار آمدند و در آمریکا دونالد ترامپ، در هند نارندا مودی، در مکزیک آندره مانوئل لوپز ابرادور و در برزیل ژائیر بولسانارو رهبر پرجمعیت‌ترین کشور‌های جهان شدند.

کرک هاوکینز، استادیار دانشگاه Brigham Young University که هدایت این پژوهش را بر عهده داشته است می‌گوید: «طی ۲۵۰ سال اخیر موج‌های پوپولیسم در سراسر جهان مشاهده شده است. در ایالات متحده اغلب ایده‌های پوپولیستی در میان جنبش‌هایی غیر از دو حزب اصلی دیده می‌شد. اما طی سال‌های اخیر موجی جدید از افکار پوپولیستی در آمریکا و اروپا مشاهده شده است. سطح پوپولیسم در این مناطق تقریبا در حال نزدیک شدن به سطح پوپولیسم در آمریکای لاتین است.»

برای این پژوهش ۴ سخنرانی از هر یک از رهبران توسط محققان تحلیل شد و در پایان به هر یک، یک نمره‌ی میانگین داده شده که میزان پوپولیست بودن سخنان آن‌ها را مشخص می‌کند.

سه چهارم رهبران در پایگاه داده‌ی جهانی پوپولیسم شامل دونالد توسک از لهستان، دیوید کامرون از انگلستان، لوییز ایناسیو لولا دا سیلوا از برزیل و آنگلا مرکل از آلمان، در طبقه بندی «غیر پوپولیست» جای گرفته اند.

مابقی رهبران در سه طبقه بندی «نسبتا پوپولیست»، «پوپولیست» و «بسیار پوپولیست» قرار دارند که تقریبا به ترتیب شامل افرادی مثل سیلویو برلوسکونی از ایتالیا (نسبتا پوپولیست)، میریک توپولانیک از جمهوری چک (پوپولیست)، و اغلب رهبران آمریکای لاتین (خیلی پوپولیست) می‌شود.

دونالد ترامپ از آمریکا و نارندا مودی از هند در طبقه بندی نسبتا پوپولیست جای دارند.

بر طبق این پژوهش، اردوغان در سال ۲۰۰۳ جزو رهبران غیرپوپولیست بود، اما تحلیل و مقایسه‌ی سخنرانی‌های او نشان می‌دهد که طی ۱۶ سال به رهبر خیلی پوپولیست تبدیل شده است.

ولادیمیر پوتین و ویکتور اوربان از مجارستان هم مانند اردوغان در سال‌های آغازین فعالیت سیاسی در زمره‌ی نخست وزیران یا روسای جمهور غیر پوپولیست یا میانه رو بودند، اما به تدریج رنگ و بوی پوپولیسم در سخنرانی‌های آن‌ها آشکار شد. ویکتور اوربان در سال ۲۰۰۲ غیر پوپولیست و در سال ۲۰۱۰ پوپولیست‌ترین رهبر اروپا بود.

ترکیه بیشترین تغییر را طی سال‌های اخیر در میان ۴۰ کشور داشته و بعد از آن کشور‌های بولیوی، نیکاراگوئه، مکزیک، لهستان، السالوادور و ایالات متحده قرار گرفته اند.

در این میان رهبران نیکاراگوئه، دنیل اورتگا، و بلغارستان، بویکو بوریسو، این روند را معکوس طی کرده و طی مدت مسئولیت خود به رهبران کمتر پوپولیست تبدیل شدند.

این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که پوپولیست‌ها در آمریکای لاتین گرایشات سوسیالیستی دارند در حالیکه در اروپا بیشتر پوپولیست‌ها از جناح راست به میدان می‌آیند. ولی به صورت میانگین در سطح جهانی، سیاست مداران از جناح چپ بیشتر از جناج راست یا میانه رو‌ها در سخنرای‌های خود گرایشات پوپولیستی نشان داده اند.

از ۴۶ رهبری که در طبقه بندی نسبتا پوپولیست جای گرفتند، ۲۶ نفر از آمریکای لاتین و از جناح چپ بودند و ۱۸ نفر از اروپا در طبقه بندی نسبتا پوپولیست جای داشتند، که اغلب از جناح راست بودند.

یافتن پوپولیست میانه غیرمعمول است، اما برخی رهبران در پایگاه داده‌ی پوپولیسم در این طبقه بندی قرار می‌گیرند، مانند نخست وزیر کنونی ایتالیا گایسپو کنت، که نه چپ گراست و نه راست گرا و نه پوپولیست است و نه غیر پوپولیست.

در سال‌های آغازین دهه‌ی ۲۰۰۰ میلادی رهبران پوپولیست در کشور‌هایی با جمعیت کمتر مشاهده می‌شدند مانند کشور‌های کوچک اکوادور، لتونی، پاراگوئه و کرواسی. اما امروز این فهرست شامل کشور‌هایی با بیشترین جمعیت است مانند آمریکا، ترکیه، مکزیک، برزیل، هند و روسیه.

در نتیجه، تعداد مردمی که در کشور‌هایی با یک رهبر نسبتا پوپولیست زندگی می‌کنند از ۱۲۰ میلیون در ۱۷ سال پیش به ۲۰ میلیارد در حال حاضر افزایش یافته است.

کشور‌هایی که طی دو دهه‌ی اخیر در سخنرانی رهبرانشان رنگ و بوی پوپولیسم مشاهده نشده اغلب کشور‌های اروپای غربی شامل آلمان، نروژ، سوئد، فرانسه، اسپانیا، اتریش، هلند و همینطور کانادا اروگوئه و شیلی هستند.

اما نمی‌توان گفت که این کشور‌ها از گفتمان پوپولیستی متاثر نشده اند. بر طبق تحقیقی که گاردین با کمک ۳۰ اندیشمند سیاسی از سراسر جهان انجام داده است، تعداد رای‌هایی که به رهبران پوپولیستی تعلق گرفته از سال ۱۹۹۸ تا کنون ۳ برابر شده است. همین امر باعث شده پوپولیست‌ها از جناح راست در کشور‌های اتریش، نروژ و فنلاد به پست‌های وزارت دست پیدا کنند.

در میان نخست وزیران انگلستان، بیشترین نمره‌ی پوپولیستی به ترزا می‌تعلق گرفته است. او نیز مانند ترامپ، مودی، اوربان، پوتین و بولسانارو در طبقه‌ی رهبران نسبتا پوپولیست جای می‌گیرد.

منبع: Guardian
مترجم فرادید: عاطفه رضوان نیا