(تصاویر) کشف نقاشی‌های عجیب باستانی در ماداگاسکار؛ از خدای مصری تا حیوانات منقرض شده

فرادید| نقاشی‌های سنگی منحصر به فردی مربوط به دورۀ باستان در غار آندریاملو در غرب ماداگاسکار کشف شده‌اند. 

به گزارش فرادید، من (پروفسور دیوید برنی، زیست‌دیرین‌شناس) بخشی از تیمی بودم که این گنجینه‌های باستانی را کشف و توصیف کرد. آن‌ها نخستین هنر تصویری هستند که تصاویری از طبیعت را با پیکره‌هایی شبیه انسان و حیواناتی به تصویر کشیده‌اند که در جزیره دیده می‌شوند. تا همین اواخر، هنر صخره‌ای در ماداگاسکار تنها در چند مکان با نمادهای ابتدایی کشف شده بود. 

اکتشافات چشمگیر اخیر حاوی چندین شگفتی بودند، از جمله اشاراتی که به برخی ارتباطات فرهنگی قابل‌توجه داشتند. 

تصویری از خدای آنوبیس در ماداگاسکار

نخست، صحنه‌هایی که در برخی موارد به تصویر کشیده شده‌اند، مستقیماً به نقوش مذهبی مصری مربوط به دوره بطلمیوسی (۳۰۰-۳۰ قبل از میلاد) مرتبط هستند. 

دوم، برداشت‌های دیگر از نمادها و نوشته‌های روی دیوارها نشان‌دهنده ارتباطاتی با جهان اتیوپی و آفریقایی-عربی بود. 

در نهایت، نمادشناسی و نقوش رایج، یادآور سبک غارنگاره‌های دو هزارساله بورنئو هستند. 

قلمرو دیگر شگفتی‌ها: دست‌کم سه حیوان منقرض‌شده ماداگاسکار (که تصور می‌شود قرن‌ها منقرض شده‌اند) در این نقاشی‌ها به تصویر کشیده شده‌اند؛ یک لمور تنبل غول پیکر، پرندگان فیلی و یک لاک‌پشت غول‌پیکر. 

مدت‌ها تصور میشد و شواهدی هم وجود داشت مبنی بر این که مردم، زبان و فرهنگ ماداگاسکار ریشه در ارتباطات باستانی دوردست با بورنئو دارد (جزیره‌ای در جنوب شرقی آسیا) و به شدت از قاره آفریقای شرقی متاثر بوده است. 

با این حال، اینکه نخستین مالاگاسی‌ها چه کسانی بودند، چه زمانی وارد شدند و بعد از آن چه کردند، همگی موضوعات به شدت مورد بحثی هستند. 

اگرچه یافته‌های ما حدس و گمانی هستند، اما هرگونه اطلاعاتی که ممکن است از شواهد غار آندریاماملو به دست آید، برای بازسازی تاریخ اولیه مالاگاسی جالب توجه است. 

ارتباطاتی فراتر از ماداگاسکار

گروه تحقیقاتی ما متشکل از دانشمندان مالاگاسی از موسسات محلی و متخصصان آمریکایی، بریتانیایی و استرالیایی، سال ۲۰۱۳ از سایت نزدیک روستای آناهیدرانو در لبه شمال غربی منطقه حفاظت شده بینکا با وسعت ۱۷۱۰۰ هکتار بازدید کردند. 

تیم ما چندین روز را صرف ثبت تصاویر، بررسی و نقشه‌برداری از کل غار، جستجوی مکان‌های باستان‌شناسی مرتبط و مصاحبه با روستاییان محلی در مورد این هنر کرد. با این حال، چندین سال طول کشید تا در نوشته‌های مربوطه و آرشیوهای موزه جستجو کنیم تا منحصربه‌فرد بودن و اهمیت چیزی را که پیدا کرده‌ایم تأیید کنیم. 

ما از ۷۲ شیء هنری غار، کپی دیجیتال و نقاشی دستی تهیه کردیم. این آثار با رنگدانه سیاه ترسیم شده بودند و شامل ۱۶ حیوان، ۶ شکل انسان، ۲ شکل ترکیبی انسان و حیوان، ۲ طرح هندسی، ۱۶ نمونه از نماد M شکل و بسیاری از الگوها و اشکال نامشخص دیگر می‌شدند. 

در هشت تصویر اصلی از جمله یک شاهین (هوروس) به ارتباطات مصر اشاره شده است، خدای سر پرنده توث، الهه شترمرغ ماعت و دو پیکره انسان‌حیوان که شبیه آنوبیس بودند، یک خدای مصر باستان که معمولاً به صورت مردی با سر سگ نشان داده می‌شد. 

دکتر جولیان هیوم از موزه تاریخ طبیعی لندن از غارنگاره‌ها کپی تهیه کرده است

اشکال مرموز M-مانند همه جا هستند و باید برای آن‌ها توضیحی وجود داشته باشد: ما پس از جستجوی بسیاری از الفباهای مرتبط، به این نتیجه رسیدیم که فقط با یکی مطابقت کامل دارد، حرف (hawt (ሐ)) در الفبای آمهری باستانی اتیوپی که (ها) تلفظ می‌شود. 

با کمال تعجب، ما این نماد را در غارنگاره‌های بورنئو با قدمت حدود ۲۰۰۰ سال نیز یافتیم و آن را در هیچ غار یا غارنگاره‌ی دیگر در سراسر منطقه هند و اقیانوس آرام پیدا نکردیم. در برخی زبان‌های آسترونزی (خانواده زبان‌های متنوعی که از مالاگاسی در غرب تا هاوایی دوردست و راپا نوئی در اقیانوس آرام گسترش می‌یابند)، کلمه «ها» اصطلاحی برای «نفس زندگی» است. 

همه این ارتباطات یادآور این هستند که مردم، زبان و فرهنگ ماداگاسکار به خودی خود ترکیبی هستند و تأثیرات آفریقایی و آسیایی را در هم آمیختند تا مالاگاسی‌های منحصر به فرد را ایجاد کنند. 

این هنر پرجزئیات و متنوع، به دلیل چیزی که نشان نمی‌دهد نیز قابل‌توجه است. 

هیچ نماد مسیحی یا هندو به تصویر کشیده نشده است و هیچ نقوش نسبتاً مدرنی مانند الفبای لاتین، اتومبیل، هواپیما یا پرچم وجود ندارد. حتی زِبو (گاو)، نماد مهم فرهنگی هزاران سال گذشته یا بیشتر در ماداگاسکار، دیده نمی‌شود. 

 چه کسی در چه زمانی این غارنگاره ها را ساخته است 

شکل M از ماداگاسکار 

تعیین زمان ساخت این غارنگاره‌ها سخت است. قدمت‌یابی غارنگاره‌ها بسیار دشوار است، چون رنگدانه سیاه بکار رفته از مواد غیرآلی تیره با جزء کوچکی زغال چوب ساخته شده که می‌توانیم از آن برای تاریخ‌گذاری رادیوکربن استفاده کنیم. 

وجود حیوانات منقرض‌شده و فقدان نقوش مدرن و الفبای بکاررفته در مالاگاسی مدرن، به شدت در تناقض با تصور جدید بودن این آثار هنری هستند. 

ما گمان می‌کنیم این غارنگاره‌ها حدود ۲۰۰۰ سال قدمت داشته باشند، قدمت آن‌ها بر اساس نقوش مذهبی است که به زمان کلئوپاترا یا قبل از آن بازمی‌گردد. اگر چنین باشد، دانستن آن قابل توجه و مفید است، چون ممکن است شواهدی بدست آید که نشان دهد چه کسی و چه زمانی ماداگاسکار را مستعمره کرده است. 

از سوی دیگر، اگر مجموعه‌ای از باورهای مذهبی پیش از مسیحیت قرن‌ها یا حتی هزاره‌ها میان گروه‌های قومی خاص در مناطق بسیار دورافتاده جزیره عظیم با حفظ تأثیرات قابل تشخیص از مصر، اتیوپی و بورنئو باقی مانده باشند، موضوع اهمیت بیشتری پیدا میکند. گویشوران دهکده با اصرار بر اینکه «ساحر» تصویرشده عضوی از یک گروه مرموز «وازیمبا» یا «بوسی» بوده که در جنگل نزدیک می‌زیسته، به این احتمال اشاره کردند. 

پس این هنر متعلق به کیست؟ ای کاش می‌دانستیم، اما سرنخ‌ها عمدتاً کم هستند. تنها نوشته ممکن، به جز اشکال M، خطی کم‌رنگ در گوشه سمت راست پایین این غارنگاره فوق‌العاده است. 

بهترین حدس ما این است که شش کاراکتر خوانای وسط از هشت کاراکتر که استنباط می‌شود الفبای سورابه (نوشته‌های مالاگاسی قدیمی به خط عربی) باشند، D-A-NT-IA-R-K را نوشته‌اند. 

آیا این به آنتیوخوس چهارم اشاره دارد؟ این پادشاه امپراتوری سلوکی (غرب آسیا) در دوره بطلمیوسی نیروی دریایی بزرگی ساخت، بخش زیادی از مصر را سال ۱۷۰ قبل از میلاد فتح کرد و ماموران اکتشافی و تجاری را به دریای سرخ و سواحل شرق آفریقا فرستاد. تاجران عاج آن دوره، کالاهای رومی را تا جنوب بنادر تانزانیا در جنوب زنگبار پخش کردند تا با آزانیا تجارت کنند. 

تا زمانی که آثار هنری بیشتر یا شواهد باستان‌شناسی مرتبط برای تأثیرات باستانی آفریقایی و آسیایی در ماداگاسکار پیدا نشود، کار ما فقط گمانه‌زنی است.

مترجم: زهرا ذوالقدر