چرا «کلاغ» ادگار آلن پو مشهور شد؟

فرادید| وقتی روزنامه‌ی «ایونینگ میرِر» نیویورک در تاریخ ۲۹ ژانویه ۱۸۴۵ شعر «کلاغ» اثر ادگار آلن پو را منتشر کرد، این اثر به همراه نویسنده‌اش به‌سرعت به شهرتی جهانی دست یافت. 

به گزارش فرادید، پو که به سبک گوتیک و خوفناک خود شهرت داشت، با مخاطبان بیگانه نبود. او پیش از این داستان‌های کوتاهی مانند «قتل‌های خیابان مورگ» (۱۸۴۱) «و «گربه سیاه» (۱۸۴۳) را نوشته و منتشر کرده بود. با این حال، این شعر ریتمیک و سبک‌پردازی‌شده، متشکل از ۱۸ بند شش‌سطری، بیش از هر اثر دیگری بر خوانندگان اثر گذاشت و نام او را بر سر زبان‌ها انداخت. 

«کلاغ» داستان راوی داغداری است که در سوگ معشوق ازدست‌رفته‌اش لِنور، غرق اندوه است. در شبی دلگیر از ماه دسامبر، او صدای ضربه‌ای به پنجره‌اش را می‌شنود. وقتی پنجره را باز می‌کند، کلاغی سیاه وارد اتاق می‌شود و بر نیم‌تنه پالاس آتنا، ایزدبانوی خرد در اساطیر یونانی می‌نشیند و مدام یک واژه را تکرار می‌کند: «دیگر هرگز» و این کار او در نهایت راوی را به جنون می‌کشاند. 

پو ریتم و وزن شعری «کلاغ» را از شعر «خواستگاری بانو جرالدین» اثر الیزابت برت براونینگ الهام گرفته و از وزن عروضی هشت‌گامی تروکی (یکان‌های ۲ هجایی: اولی بلند/مؤکد دومی کوتاه/غیرمؤکد) استفاده کرده است. این نوع وزن خاص، به داشتن هشت پایه در هر مصراع معروف است که هر پایه یک تروکی است: یک هجای تأکیدی سپس یک هجای غیرتأکیدی. پو از این ساختار برای ایجاد حرکت رو به جلو در شعر استفاده کرد. علاوه بر آن از تجانس آوایی، قافیه‌های درونی و تکرار بهره گرفته تا خوانندگان را جذب کند و لحنی تاریک و غم‌زده خلق کند. 

پو ابتدا قصد داشت طوطی را پرنده سخنگوی شعرش کند، اما در نهایت کلاغ را برگزید، چون این پرنده سیاه و بزرگ اغلب با مرگ ارتباط دارد. او ابتدا «کلاغ» را برای جورج رِکس گراهام، سردبیر مجله گراهام در فیلادلفیا ارسال کرد، اما این ناشر از انتشار آن خودداری کرد. در نتیجه پو شعر را به «ایونینگ میرِر» فروخت، جایی که برای نخستین بار با نام خودش منتشر شد. سپس، این شعر را مجدداً به اَمِریکَن ری‌ویو فروخت، جایی که با نام مستعار کوآرلز (Quarles) منتشر شد. 

در هفته‌ها و ماه‌های بعد، «کلاغ» در نشریات و مجموعه‌های مختلف منتشر شد و مخاطبان گسترده‌ای را به خود جذب کرد. نویسندگان برجسته‌ای مانند مارگارت فولر و ویلیام گیل‌مور سیمز از این اثر تمجید کردند، اما افرادی همچون رالف والدو امرسون و ویلیام باتلر ییتس تقریباً هیچ نظر مثبتی درباره آن نداشتند یا اگر هم داشتند، بسیار کم و ناچیز بود. 

تصویرسازی از شعر «کلاغ» توسط ادوارد مانه

با این اوصاف، این شعر اثر قابل‌توجهی بر آثار مدرن گذاشته است، از جمله رمان «لولیتا» (۱۹۵۵) اثر ولادیمیر ناباکوف و داستان کوتاه «پرنده» (۱۹۶۳) اثر برنارد مالامود. همچنین، این شعر الهام‌بخش طنزها و پارودی‌هایی مانند «راسو» (۱۸۴۶) اثر مارمادوک مار-رایم، هجونامه‌های سیاسی و حتی دنباله‌هایی بر داستان اصلی شده است. 

این شعر منبع نامگذاری تیم فوتبال آمریکایی «کلاغ‌های بالتیمور» نیز بوده است. این تیم نامش را به افتخار «پو» برگزید که بخشی از دوران حرفه‌ای خود را در بالتیمور گذراند، آنجا درگذشت و به خاک سپرده شد. 

پو با وجود کسب شهرت ملی پس از انتشار «کلاغ» در سال ۱۸۴۵ هیچ‌گاه از لحاظ مالی موفق نبود. وی سال ۱۸۴۹ و در سن ۴۰ سالگی درگذشت، درحالی‌که علت دقیق مرگ او همچنان نامعلوم است. در هر صورت، «کلاغ» همچنان یکی از اثرگذارترین آثار پو و از مشهورترین اشعار تاریخ ادبیات شناخته می‌شود.

مترجم: زهرا ذوالقدر